6. Sınıf Şiirde Ahenk Unsurları Konu Anlatımı
6. sınıf konu anlatımları. 6. sınıf Şiirde Ahenk Unsurları Konu Anlatımı. 6. sınıf Türkçe , 6. sınıf Türkçe konu anlatımı, 6. sınıf Şiirde Ahenk Unsurları Konu Anlatımı işte yazımızda.
Şiirde Ahenk Unsurları
Ölçü
Şiirin dizelerindeki hecelerin sayısına, yapısına ve durağına bağlı denklikle sağlanan ahenk ile ritme ölçü (vezin) denir.
Hece Ölçüsü : Şiiri oluşturan dizelerdeki hece sayılarının eşitliğine dayanan ölçüdür. Yani şiirin birinci mısrasında 7 hece varsa, öteki dizelerin hepsi 7 hece olmak durumundadır. Hece ölçüsüne parmak hesabı da denir. Hece ölçüsü, Türkçenin yapısına uygundur ve Türk şiirinin milli ölçüsüdür.
Hece ölçüsüyle yazılmış şiirlerde genellikle 7 heceli, 8 heceli, 11 heceli ve 14 heceli kalıplar çokça kullanılmıştır.
Örnek:
İptida Bağdad’a / sefer olanda 6+5=11’li hece ölçüsü
Atladı hendeği / geçti Genç Osman
Vuruldu sancaktar / kaptı sancağı
İletti, bedene / dikti Genç Osman Kayıkçı Kul Mustafa
Aruz Ölçüsü: Dizelerdeki hecelerin açıklık kapalılık esasına bağlı olan bir ölçü sistemidir. Sonu ünlü ile biten heceler ‘’açık’’, sonu ünsüzle biten heceler de ‘’kapalı’’ hece olarak adlandırılır. Ayrıca uzun ünlülü heceler ile dize sonundaki heceler daima kapalı kabul edilir.
– Aruz ölçüsünde duraklar sözcükleri bölebilir.
O be nim mil / le ti min yıl / dı zı dır par / la ya cak
. . – – . . – – . . – – . . –
Fe i la tün Fe i la tün Fe i la tün Fe i tün
– Aruz vezninde hecelerin kısalığı ve uzunluğu esas olduğu için bazı Türkçe kelimeler kısa olduğu halde vezin gereği uzun okunur; buna imale denir. İmale kısa heceyi uzun yapar. Arapça ve Farsça kelimelerdeki bazı uzun seslerin vezin gereği kısa okunmasına da zihaf denir.
Uyak
Şiirde ahenk oluşturmak için dize sonlarındaki sözcüklerde görülen ses benzerliğidir. Seslerin uyak oluşturabilmesi için anlam ve görev bakımından farklı olması gerekir.
Bursa’da bir eski cami avlusu,
Küçük şadırvanda şakırdayan su;
Orhan zamanında kalma bir duvar…
Onunla bir yaşta ihtiyar çınar
Yukarıdaki dizelerde geçen “-su ve -ar” sesleri kafiye oluşturmuştur.
Tam Kafiye: Mısra sonlarındaki iki ses benzerliğine denilir.
Bin atlı akınlarda çocuklar gibi şendik redif: “dik”
Bina atlı o gün dev gibi bir orduyu yendik. yarım kafiye: “en”
Zengin Uyak: İkiden fazla sesin benzeşmesiyle oluşan kafiyeye denir. Daha çok Divan şiirinde kullanılır.
Çok sürse ayrılık, aradan geçse çok sene, zengin kafiye: “ene”
Biz sende olamazsak bile sen bizdesin gene.
Cinaslı Kafiye: Aynı seslerden oluşan ;fakat farklı anlamları karşılayan kelimelerle yapılan uyağa cinaslı uyak denir. Cinas bir kelimenin tekrarı değildir.
Dönülmez akşamın sabahındayız. Vakit çok geç:
Bu son fasıldır ey ömrüm, nasıl geçersen geç.
Yahya Kemal
Redif
Mısra sonlarında, görevleri aynı olan eklerin ya da anlamları aynı olan kelimelerin tekrarlanmasına redif denir.
Redifler daima mısranın en sonunda bulunur, yani kafiyeden sonra gelir. Redifin olduğu her yerde mutlaka kafiye de vardır. Bu sebeple redifin bulunduğunu gördüğünüz her yerde kafiyeyi de bulmaya çalışınız.
Ben ezelden beridir hür yaşadım, hür yaşarım,
Hangi çılgın bana zincir vuracakmış? şaşarım!
Kükremiş sel gibiyim, bendimi çiğner aşarım.
Yırtarım dağları, enginlere sığmam, taşarım. Mehmet Akif Ersoy
Yukarıdaki dizelerde geçen “-arım” sesleri redif oluşturmuştur.
