6. Sınıf Parçada (Paragrafta) Anlam Konu Anlatımı
6. sınıf konu anlatımları. 6. sınıf Parçada (Paragrafta) Anlam Konu Anlatımı. 6. sınıf Türkçe , 6. sınıf Türkçe konu anlatımı, 6. sınıf Parçada (Paragrafta) Anlam Konu Anlatımı işte yazımızda.
Parçada (Paragrafta) Anlam
Paragrafta Yapı
Her paragrafın ilk sözcüğünün son noktasına kadar taşıdığı özelliklerin hepsine paragrafın yapısı denir. Paragrafın gözle görülen öğeleri, onun yapısını oluşturur.
- Giriş Cümlesi
- Gelişme Cümleleri
- Sonuç Cümlesi
1. Giriş Bölümü
Paragrafın ilk cümlesidir. Genellikle tek cümledir ve konunun sunulduğu bölümdür.Ana düşünceyi taşıyacak niteliktedir. Diğer cümleler giriş cümlesine biçimce ve anlamca bağlıdır.Bu yüzden giriş bölümü cümlesinde, sanki giriş cümlesinden önce bir cümle varmış anlamını verebilecek olan “bu yüzden, bundan dolayı, kaldı ki, yine de, ama, fakat, oysa, çünkü, bunun için, ise, de …” gibi bağlayıcı ifadeler yer almaz.
2. Gelişme Bölümü
Konunun açıklandığı ve aydınlatıldığı bölümdür. Bu bölümde örnekler verilir, kanıtlar gösterilir, benzerlikler, çelişkiler, karşıtlar, sergilenir, karşılaştırmalar yapılır. Bu bölümü oluşturan cümleler, anlam, dil ve anlatım bakımından hem kendinden önceki hem de kendinden sonraki cümlelerle ilgilidir.
- Ele alınan konu, ana düşünce olgunlaştırılır. “açıklama yeterlidir” kanısına varıldığında, bölüm tamamlanmış olur ve sonuç bölümüne geçilir.
- Yargılar, birbirine zincirin halkaları gibi bağlanır. Onun için bu bölümdeki bağlayıcı öğelere dikkat etmek gerekir.
Ayrıca gelişme bölümünde;
- Yardımcı düşünceler yer alır.
- Ana düşünce işlenir, irdelenir, geliştirilir.
- Az da olsa ana düşünce de yer alabilir.
- Bağlayıcı sözlere (ama, fakat, ne var ki, oysa, yalnız, çünkü gibi bağlaçlar ve cümlelerin yerini tutacak zamirler) yer verilir.
3. Sonuç Bölümü
Dil ve düşünce yönünden önceki cümleleri bir sonuca ulaştıran karar cümlesidir. Konuyu özetleyen bir niteliktedir.
- Paragrafın anlamca toparlandığı bölümdür
- Ana düşünce genellikle kimi edat ve bağlaçlarla verilir: halbuki, ama, ancak, bir başka deyişle…
- ”Neden” bildiren sözcüklerle de ana düşüncenin vurgulanabileceği bölümdür.(bunlar; bunun için, bu sebeple ,çünkü gibi sözlerdir)
Paragrafın Akışını Bozan Cümle
Paragrafın düşünce birliğine ya da anlatım akışına uygun olmayan cümleye,düşüncenin akışını bozan cümle denir.
Her paragraf bir düşüncenin çevresinde oluştuğuna göre anlatım akışını bozan cümleyi bulmak için şöyle bir yok izlenir;
- Konu saptanır, konu dışında kalan cümle bulunur.
- Ana düşünce bulunur, ona ters düşen yargı belirlenir.
- Numaralanmış cümleler anlam bağlantıları ya da içerikleri yönünden eşleştirilir, dışta kalan numaralanmış cümle tespit edilir.
Paragraf Tamamlama
Bazı paragraf sorularında, parçanın bazı bölümlerinde boşluklar bırakılır ve bu boşluklara getirilebilecek uygun cümleler sorulur.
Bu tip sorularda unutulmaması gereken; paragrafı tamamlayacak söz, yargı, ifade ya da cümlenin metnin içeriğine, ana düşüncesine, yardımcı düşüncelerinden herhangi birine anlamca ters düşmemesi gerektiği koşuludur.
Paragrafı İkiye Bölme
Yazar konuyu işlerken her bir paragrafta konunun farklı bir yönünü işler. Anlattığı bir şeyden farklı bir şeye geçiş yaptığında, yeni bir paragrafa da geçmesi gerekir. Sınavlarda iki ayrı düşüncenin işlendiği bölümler bir paragraf olarak verilir ve bizden bu paragrafı bölmemiz istenir.
Parçanın ikiye bölünmesiyle ilgili sorularda;
- Anlatımın akışını değiştiren,
- Farklı bir konuya geçen cümleye dikkat etmek gerekir.
Paragrafın İçeriği
Paragrafta Konu- Ana Düşünce
Her türden düşünce, duygu, bilgi ve öneriyi belli bir bütünlük içinde anlatan, açıklayan düşünce birimine paragraf denir. Sözcük , bir anlam; cümle, bir yargı; paragraf ise bir düşünce birimidir.
Paragrafta Konu
Paragrafta üzerinde durulan kavram, varlık, olay, durum, duygu veya düşüncedir. Her şey paragrafın konusu olabilir. Paragrafa sorulan “Ne anlatılıyor?” sorusunun cevabıdır. Paragrafta neden söz ediliyorsa konu odur.
Parçanın konusu bulunurken şunlara dikkat edilmelidir:
- Parçada en çok tekrar edilen sözcükler üzerinde yoğunlaşılmalıdır.
- İlk cümlelere dikkat edilmelidir, çünkü konu ilk cümlelerde verilebilir.
- Konu, parçanın tamamını kapsar nitelikte olmalıdır. Ancak konuyu ararken genellemeye gidilmemelidir.
- Konu, mümkün olduğunca parçayı da kapsayıcı şekilde daraltılmalıdır.
Konu Sınavda Karşımıza nasıl çıkar ?
- Bu parçanın konusu aşağıdakilerden hangisidir?
- Bu parçada aşağıdakilerden hangisine değinilmiştir?
- Bu parçada hangisinden yakınılmaktadır?
Not: Sorular çözülürken belirgin özelliklere odaklanılmalıdır.
Paragrafta Ana Düşünce
Pagarafta, yazarın okuyucuya vermek istediği mesaj, yazıyı yazma amacı ana düşünceyi verir. Paragrafa sorulan “Yazarın vermek istediği mesaj nedir, yazar niçin anlatıyor?” sorularının cevabıdır. Bir paragrafın ana düşüncesi o paragrafın yazılış amacını bildirir.
Ana düşünce paragrafın bütününü kapsayan bir nitelik gösterir. Paragrafta “böylece, o halde, bana göre, kanımca, ama fakat oysa, önemli olan…” gibi ifadeler okuru, ana düşünceye götürür. Ana düşünce, paragrafın içinde bir cümle halinde bulunabileceği gibi, paragrafın genelinden de yorumla çıkarılabilir.
Ana düşünceye yönelik soru tipleri
- Bu parçada anlatılmak isteneni içeren en genel yargı numaralandırılmış cümlelerden hangisidir?
- Bu parçadan aşağıdaki sonuçların hangisi çıkarılabilir?
- Bu hikâyeden çıkarılabilecek sanatla ilgili yargı, aşağıdakilerden hangisi olabilir?
- bu paragrafta anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir?
Bunlar ve benzeri sorular ana düşünceye yönelik sorulardır.
Ana düşünceye yönlendiren kelimeler ve cümlelere dikkat etmek lazım. Ana düşünce daha anlaşılır olsun diye;
- Örneklere yer verilir,
- Benzetmeler yapılır
- Karşılaştırmalar yapılır
- Alıntılardan yararlanılır
- Tanıklara başvurulur
Ana düşünce genellikle ilk ve son cümlede aranır. Ama yinede bütün metni okumakta fayda vardır bazen orta kısımda da olabilir. Ana düşünceye ulaşmak için anahtar kelimeleri bilmek ve metin içerisinde onları yakalamak ana düşünceye ulaştırır. Bunlar; Bu nedenle, sonuç olarak, zira, oysa,tam tersine, son olarak,… gibi. Ayrıca bir parça da tanık gösterilmişse tanığın söylediği cümle ana düşüncedir.
Örnekleme varsa örneklemenin içindeki cümle ana düşüncedir.
Paragrafta Yardımcı Düşünce
Ana düşünceyi açan, destekleyen, geliştiren düşüncelere yardımcı düşünceler denir.
- Bir yardımcı düşünce; konu dışına çıkar, ana düşünceye ya da yardımcı düşüncelerden herhangi birine ters düşerse paragrafın anlatım akışı ya da paragrafın konu bütünlüğü bozulmuş olur. Sınavlarda bu tip sorular olumsuz soru cümleleriyle sorulmaktadır:
”….değinilmemiştir?”, ”…çıkarılamaz?” , ”…. söylenemez?” gibi. - Yardımcı düşünceler,
-Ana düşünceye bağlıdır.
-Ana düşünceyi her yönden aydınlatır.
-Ana düşünceye ter düşemez, onun konu sınırını aşamaz. - Yardımcı düşüncelerle ilgili sorularda;
-Konu bulunur
-Ana düşünce saptanır
-Seçenekler konu ya da ana düşünceye göre gruplandırılır.
-Seçenekler ”olumlu” ve ”olumsuz” anlam içermeleri yönünde de gruplandırılabilir.
-Gruplandırma sırasında dışta kalan doğru cevabı verir. - her paragrafta,
-Bir ana düşünce, birden çok yardımcı düşünce bulunur.
-Yardımcı düşünceler okuru, ana düşünceye götürür.
Anlatım Biçimleri
Anlatım, bellekte tasarlanan bir konuyu söz ya da yazıyla dile getirmektir. Ele alınan konunun özelliğine göre yazar, anlatımını çeşitli yollarla gerçekleştirir.
Olaylar, duygular, konular, olgular ve izlenimler yazılırken kullanılan yöntemlere ”anlatım biçimleri” denir. Anlatım biçimleri dörde ayrılır;
Açıklayıcı Anlatım
Herhangi bir konuda bilgi vermek veya bir şey öğretmek amacıyla yapılan yazılı ya da sözlü anlatımdır. Derslerde öğretmenlerin en çok kullandığı yöntemdir. Nesnel bir anlatım izlenir. Mecazlara ve sanatlı anlatıma fazla yer verilmez. Ders kitaplarındaki anlatımlarla birlikte makale, deneme, fıkra, eleştiri gibi türlerde de kullanılan bir yöntemdir. Açıklayıcı anlatımda duruma göre; tanımlama, karşılaştırma örneklendirme, alıntı yapma, sayısal verilerden yararlanma vs. yöntemler de kullanılabilir.
Açıklayıcı Anlatımın Özellikleri
- Süslü ve sanatlı söyleyişler görülmez.
- Sözcükler ve sözler genellikle gerçek anlamlarında kullanılır.
- Bilgi vermek temel amaçtır.
- Konuyu öğretmek esastır.
- Konuyla ilgili sorular yeterince aydınlatılır.
- çok fazla devrik cümle kullanmaktan kaçınılır, anlatımın yalın olmasına özen gösterilir.
Tartışmacı Anlatım
Yazarın kendi doğrularına okuyucuyu inandırmak, onu kendi gibi düşündürmek için kullandığı anlatım tekniğine tartışma denir.
Amaç kendi düşüncesini savunmak, varsa yanlış düşünceyi çürütmek olduğundan yazar, düşüncelerini sanki karşısında okuyucu varmış da onunla konuşuyormuş gibi ele alır. Kendi görüşünü ortaya koyar, karşıt görüşün dayanaksız olduğunu örnekleri ile gösterir.
Bu yöntemde önce eleştirilecek olan düşünce verilir. Yazar, kendi düşüncesinin doğruluğunu, eleştirdiği düşüncenin ise yanlışlığını savunur.
Betimleyici Anlatım
Betimleme, varlıkları sözcüklerle görünür kılmadır. Betimlemede varlıkların duyu organları ile algılanan nitelikleri belirtileceği gibi bu niteliklerin iç dünyamızda uyandırdığı izlenimleri de yansıtabilir.
Bu anlatım biçiminde amaç, varlığı belirgin nitelikleriyle tanıtmak, varlık hakkındaki izlenimlerimizi belirtmektir.
Öyküleyici Anlatım
Tasarlanmış veya yaşanmış bir olayın başkalarına sözle ya da yazıyla anlatıldığı anlatım biçimine öyküleme (hikâye etme) denir. Öykülemede olay; kişi, zaman ve yer öğelerine bağlanarak verilir.
Düşünceyi Geliştirme Yolları
Anlatım biçimlerini kullanan yazarlar, düşüncüleri kanıtlamak ve daha inandırıcı kılmak için çeşitli teknikler kullanır.
Tanımlama:
Bir varlığı, bir kavramı temel niteliğiyle belirtmedir. Yazılarda çoğunlukla soyut kavramlar tanımlanır. Yazar, okuyucunun kafasında sınırları tam çizilemeyen bu kavramları tanımlayarak hem kavrama bakış açısını verir hem de okurun kavrama gücünü artırır. Kimi zaman sözlüksel tanımlara başvurulsa da çoğunlukla, yazar tanımlayacağı şeye, yazdığı savunduğu düşünceye uygun bir tanım getirmeyi dener.
Tanım cümleleri ya “… denir.” ya da “…dir.” şeklinde biter. “Bu nedir?”, “Kimdir?” sorusunun yanıtı tanım cümlesidir.
Örneklendirme:
Bir düşünceyi inandırıcı kılmak için örneklere başvurmaktır. Soyut haldeki düşüncenin somut hale getirilmesidir. Anlatımı görünür ve anlaşılır kılmak için bu yola başvurulur.
Tanık Gösterme:
Yazarın, metinde savunduğu düşünceyi doğrulamak amacıyla tanınan ya da görüşlerine önem verilen kişilerin metinde sözlerine yer vermeye denir. Genellikle önemli kişilerin sözleri alıntı yapılarak kişiler tanık gösterilir. Sadece kişinin ismini yazılarda vermek doğru değildir, kişinin ismi ile beraber konu hakkında düşünce ve sözlerine de yazıda yer vermek gerekir.
Karşılaştırma:
Birden fazla kavram arasında hem benzerlik hem de farklılıkları belirtmek amacıyla karşılaştırma yönteminden faydalanılır. Çoğunlukla tartışmacı ve açıklayıcı anlatım türünde tercih edilir. Bu yöntem genellikle varlıkların, kavramların farklı ya da ortak yönleri belirtmek amacıyla tercih edilir.
Sayısal Verilerden Faydalanma:
Düşünceyi geliştirme yolları içindeki son başlık olan sayısal verilerden yararlanma, konuyla ilgili yapılan istatistiklerin rakamsal sonuçlarından yararlanmaktır.
Benzetme:
Kavram, varlık, olay veya durumların herhangi bir ilgiden dolayı birbirlerine benzetilerek anlatılmasıdır. Genellikle “gibi, sanki, andırıyor, tıpkı” gibi ifadelere yer verilir.
