Ulaşım Sistemlerinin Gelişimini Etkileyen Faktörler Konu Anlatımı
Merhaba arkadaşlar size bu yazımızda Coğrafya Konuları hakkında bilgi vereceğiz. Yazımızı okuyarak bilgi sahibi olabilirsiniz. Ulaşım Sistemlerinin Gelişimini Etkileyen Faktörler nedir? sorusunun cevabı aşağıda sizleri bekliyor…
Ulaşım Sistemlerinin Gelişimini Etkileyen Faktörler
Doğal Faktörler
Doğal faktörler dediğimizde coğrafi konum, yer şekilleri ve iklim aklımıza gelmektedir.
Coğrafi Konum
Coğrafi konum, dünyadaki ülkelerin ekonomik, sosyal ve siyasi özelliklerini belirlemede önemli bir faktördür. Önemli ticaret yolları üzerinde bulunan, iklim ve yer şekilleri koşulları uygun ve denizlere kıyısı olan ülkelerin konumu ulaşımın gelişimini olumlu yönde etkiler.
Asya ve Avrupa kıtalarının arasında yer alan, Afrika Kıtası’na yakın olan Türkiye sahip olduğu coğrafi konum ile dünyada ulaşımın geliştiği ülkelerden biri olmuştur. Anadolu’da çeşitli dönemlerde farklı ulaşım sistemleri ön plana çıkmış ve dünya ticaretini etkilemiştir. İlk Çağ’da kervan yolları, kıyı şehir devletlerinin ortaya çıkmasıyla gelişen deniz yolları, 19. yüzyılda kara içi ulaşımda bir devrim sayılan demir yolları, II. Dünya Savaşı sonrasında kara yolları, 1980 sonrasında ise hava yolları ve boru hatları önem kazanmıştır.
Yer Şekilleri
Yükseklik ve dağların uzanış doğrultusu ulaşım sektörünü yakından ilgilendirir. Ülkemizde dağların genel olarak uzanış yönü doğu-batı doğrultusundadır. Bu durum kıyı ile iç kesimler arasındaki bağlantıyı zorlaştırdığı gibi mevcut ulaşım yollarının da doğu-batı doğrultuda olmasını zorlu kılınmıştır.
Özellikle Karadeniz ve Akdeniz bölgelerindeki bu uzanış kara yolu ve demir yolu yapım maliyetlerini arttırmaktadır. Dağların uzanış doğrultusu ve yüksekliği Doğu Anadolu bölgesinin gelişmesinde olumsuz bir durum oluşturmaktadır. Güneydoğu Anadolu, İç Anadolu, Marmara ve Ege bölgelerinde yer şekillerinin sade olması ulaşımı kolaylaştırmış ve maliyetleri de düşürmüştür.
Yer şekillerinin yapısal özelliği hava ve deniz yolu ulaşımını da etkiler. Kıyıda girinti ve çıkıntının fazla olması doğal liman sayısını arttırdığı gibi dağların kıyıya dik uzandığı bu alanlarda hinterland sahası da geniş olmaktadır. İstanbul, İzmir ve Mersin Limanlarının gelişmiş olması geniş hinterland ağı ile yakından ilgilidir. Hava yolu ulaşımında ise uçakların kalkış ve iniş yapacakları alanın düz olması önemlidir. Yer şekillerinin engebeli olması pist yapılacak düz alan kısıtlılığını ortaya çıkarmaktadır. Bu durum hava alanı yapımını zorlaştırır.
İklim
Ulaşım sistemleri, genellikle bulundukları alanın iklim koşullarına uygun bir şekilde yapılır. Ulaşım faaliyetlerinin iklimden olumsuz etkilenmesi, daha çok sıra dışı hava koşulları yüzünden olur. Buz tutması, sağanak yağışlar, sis ile görüş mesafesinin azlığı büyük kazalara yol açarak ulaşımı olumsuz yönde etkiler. Türkiye’de özellikle karasal iklimin hakim olduğu Doğu Anadolu Bölgesi’nde yoğun kar yağışı, tipi ve çığ nedeniyle yollar zaman zaman kapanmaktadır.
Beşeri Faktörler
Ulaşımı etkileyen beşerî ve ekonomik faktörlerin başında sanayileşme, teknoloji düzeyi, sermaye, nitelikli insan gücü ve kalkınma düzeyi gelmektedir. Hangi ulaşım sistemi olursa olsun belli bir maliyet gerektirmektedir. Gelişmişlik düzeyi yüksek olan Avrupa ülkelerinde, Japonya ve Kuzey Amerika kıtasındaki ülkelerde ulaşım sistemlerinin son derece geliştiği gözlenmektedir. Bu ülkelerde doğal koşulların olumsuz etkisi teknoloji ve sermaye sayesinde ortadan kalkmaktadır. Tüneller, köprüler, viyadükler, liman ve hava alanlarının yapılması gelişmişlik seviyesinin göstergesidir. İsviçre Alpleri’nin üzerinden geçen tren yolları bunun bir örneğidir. Bütün bunlara ilave olarak
nüfus ve yerleşme durumu da ulaşımı etkiler. Toplu yerleşmeler daha çok düz alanlarda olduğu için ulaşım gelişmektedir.
12. Sınıf Coğrafya Konuları için Tıklayınız
12. Sınıfta Yer Alan Diğer Ders ve Konuları için Tıklayınız
