KPSS Ortaöğretim Osmanlı Devleti’nin Son Dönem Askeri Olayları Konu Anlatımı
KPSS 20. Yüzyıl Osmanlı Devleti Konu Anlatımı, KPSS Ortaöğretim Tarih Konu Anlatımı, KPSS Konu Anlatımı, KPSS Ortaöğretim Konu Anlatımı, 20. Yüzyıl Osmanlı Devleti Konu Anlatımı, 20. Yüzyıl Osmanlı Devleti Konu Anlatımı
Osmanlı Devleti’nin Son Dönem Askeri Olayları
Trablusgarp Savaşı
Nedenleri
– 1870’lerde siyasi birliğini tamamlayan İtalya’nın Avrupalı devletlere göre ekonomisinin daha zayıf olması ve gelişen sanayisi için ham madde araması
– İtalya’nın ekonomisini güçlendirmek için güçsüz devletlerin topraklarından yararlanmayı istemesi
– İtalyanların, Trablusgarp ve Bingaziyi almayı siyasi, tarihî ve ekonomik bir sebep olarak görmesi
– Trablusgarp’ın coğrafi konum olarak İtalya’ya yakın bir bölgede olması
– Bölgenin Osmanlı Devleti tarafından savunulması zor bir noktada olması
İtalya; İngiltere, Fransa ve Rusya’nın onayını aldıktan sonra Osmanll Devletine bir nota göndererek bölgeyi boşaltmasını istemiş, bu isteği reddedilince savaş ilan etmiştir.
Osmanlı Devleti bölgeye denizden ve karadan asker gönderememiştir. Donanma Haliç’te demirliydi ve kara
yolu ile de asker yollanamıyordu. Çünkü, Mısır İngiliz işgali altındaydı.
İtalya kısa sürede Trablusgarp, Bingazi ve Derne’yi işgal etmiştir.
Osmanlı Devleti’nin genç vatansever subayları (Mustafa Kemal, Enver Bey…) kıyafetlerini ve kimliklerini değiştirerek Misir ve Tunus üzerinden gizlice Trablusgarp’a geçmiştir. Bunun üzerine İtalyanlar, Osmanlı Devleti’ni barışa zorlamak için Oniki adayı işgal etmiştir.
Derne ve Tobruk’ta vatansever subaylar önemli başarılar elde ettilerse de Karadağ’ın Balkanlarda Osmanlı Devleti’ne savaş ilan etmesiyle iki cephede birden savaşamayacağını anlayan Osmanlı barışa razı olmuştur.
Osmanlı Devleti Trablusgarp’taki subaylarını geri çağırmış ve 15 Ekim 1912’de İsviçre’nin Lozan şehrinin Uşi (Ouchy) kasabasında barış antlaşmasını imzalamak zorunda kalmıştır.
Uşi Antlaşması’na göre;
– Osmanlı Devleti’nin Kuzey Afrika’daki son toprak parçası olan Trablusgarp ve Bingazi, İtalya’ya verildi.
– Onikiada geçici olarak İtalya’nın koruyuculuğuna bırakıldı (Balkanlardaki durum kesinleşinceye kadar).
– Trablusgarp’ta yaşayan Müslümanlar halifelik makamına bağlı kalacaklardı.
Osmanlı Devleti, Uşi Antlaşması ile Kuzey Afrika’daki son toprak parçasinı da kaybedince, üç kıtada toprağı olma özelliğini de yitirmiştir.
Mustafa Kemal’in Derne ve Tobruk’taki faaliyetleri sömürgeciliğe karşı verdiği ilk mücadelesidir.
Balkan Savaşları
Trablusgarp Savaşı devam ederken Rusya, Osmanlı, Devleti’nin Balkanlardaki topraklarını Sırbistan ve Bulgaristan arasında paylaştırmıştır. Karadağ ve Yunanistan’ın da katılmasıyla Balkan Birliği oluşturulmuştur.
Bu devletler, Osmanlı Devleti’nin Makedonya’da ıslahat yapmasını istemişler, istekleri reddedilince de 8 Ekim 1912’de Osmanlı Devleti’ne savaş ilan etmişlerdir.
I. Balkan Savaşı
Nedenleri
– Balkan devletlerinin Osmanlı Devleti’ni bölgeden atma isteği
– Rusya’nın Panslavizm politikası çerçevesinde
– Balkan devletlerini kışkırtması
– Milliyetçilik akımının etkileri
– İngiltere’nin, Osmanlı Devleti’ne karşı olumlu olan tutumunu değiştirmesi
Savaşın Başlaması
Savaş, Karadağlıların Yenipazar’a saldırısı ile başlamıştır.
Bulgaristan, Sırbistan ve Yunanistan’ın da savaşa dâhil olmasıyla Osmanlı Devleti’nin savaş alanı genişlemiştir.
Avrupalı devletlerin aracılığıyla 30 Mayıs 1913’te Londra Antlaşması imzalanmıştır.
Londra Antlaşması (30 Mayis 1913)
– Osmanlı Devleti’nin batı sınırı Midye – Enez hattı olarak belirlenmiştir.
– Ege Adaları’nın durumu Avrupalı devletlerin alacağı karara bırakılmıştır.
– Gelibolu Yarımadası dışındaki tüm Trakya, Edirne de dâhil olmak üzere Bulgaristan’a bırakılmıştır.
– Kuzey ve Orta Makedonya Sırbistan’a bırakılmıştır.
– Güney Makedonya ve Girit Yunanistan’a bırakılmıştır.
l. Balkan Savaşı’nın Sonuçları
Osmanlı Devleti Balkanlardaki topraklarını kaybetmiş ve Midye – Enez Hattı’nın doğusuna çekilmiştir.
Ege Denizi’ne açılan Bulgaristan büyük bir devlet hâline gelmiştir.
Mustafa Kemal’in ordunun siyasete karışmaması gerektiğine dair görüşünün doğruluğu ortaya çıkmıştır.
Osmanlıcılık fikir yerini milliyetçilik akımına bırakmıştır.
II. Balkan Savaşı
Nedenleri
Bulgaristan’ın I. Balkan Savaşı sonunda fazla toprak elde etmesi
Balkan devletlerinin Bulgaristan’iın bu kadar güçlenmesinden rahatsız olması
Osmanlı Devleti, Bulgaristan, Yunanistan, Sırbistan, Karadağ ve Romanya arasındaki mücadele sırasında fırsatı değerlendirip Edirne ve Kırklareli’yi geri almıştır.
I. Balkan Savaşı’nda yer almamasına rağmen, Bulgarlardan pay almak isteyen Romanya da II. Balkan Savaşı’na katılmıştır.
Bulgaristan’ın yenilgisiyle savaş sona ermiş ve çeşitli antlaşmalar imzalanmıştır.
Balkan Savaşı Sonunda imzalanan Antlaşmalar
Bükreş Antlaşması (10 Ağustos 1913)
Bulgaristan ve Balkan devletleri arasında yapılmıştır.
İstanbul Antlaşması (29 Eylül 1913)
Bulgaristan ve Osmanlı Devleti arasında yapılan bu antlaşmaya göre;
Edirne, Kırklareli ve Dimetoka Osmanlı Devletine bırakılmıştır.
Dedeağaç ve Kavala Bulgaristan’a verilmiştir.
Meriç Irmağı iki devlet arasında sınır kabul edilmiştir.
Bulgaristan’daki Türklerin, Bulgarlarla eşit haklara sahip olacağı kabul edilmiştir.
Türkler Bulgaristan’da azınlık statüsüne kavuşmuşlardır.
Atina Antlaşması (14 Kasım 1913)
Yunanistan ve Osmanlı Devleti arasında imzalanmıştır.
Bu antlaşmaya göre
Yanya, Selanik ve Girit Yunanistan’a bırakılmıştır.
Yunanistan’da kalan Türklerin haklarının güvence altına alınmasına karar verilmiştir.
Balkan Savaş’larının Değerlendirilmesi
– Batı Trakya, Makedonya, Arnavutluk ve Ege Adaları (Bozcaada ve Gökçeada hariç) Osmanlı Devleti’nin elinden çıkmıştır.
– Osmanlı Devleti’nin Balkanlardaki varlığı, Doğu Trakya ile sınırlı kalmıştır.
– Batı Trakya Türkleri (Gümülcine, Dedeağaç, İskeçe, Kavala, Yanya, Serez, İşkodra) sorunu bu dönemde ortaya çıkmıştır.
– Osmanlı Devleti’nin kendinden ayrılan küçük devletlerle dahi başa çıkamayacak kadar güçsüz olduğu anlaşılmıştır.
– İttihat ve Terakki, yönetimi ele geçirmiş ve orduda Islahatlara başlamıştır.
– Almanya’dan getirilen subaylarla Osmanlı ordusunun yapılandırılmasına gidilmiştir.
– Meriç Nehri sınır olarak kabul edilmiş ve yaklaşık olarak bugünkü Batı sınırı belirlenmiştir.
– Bloklaşmaların yaşanması I. Dünya Savaşı’na zemin hazırlamıştır.
