KPSS Ortaöğretim Demokrasi Konu Anlatımı
KPSS Demokrasi Konu Anlatımı, KPSS Ortaöğretim Vatandaşlık Konu Anlatımı, KPSS Konu Anlatımı, KPSS Ortaöğretim Konu Anlatımı, Demokrasi Konu Anlatımı, Demokrasi Konu Anlatımı
Demokrasi
Halk egemenliğini esas alan, iktidarın halk olmasını savunan anlayıştır.
Demokrasinin Temel Unsurları
• Eşitlik
• Özgürlük
• Millî Egemenlik
• Çoğulculuk
• Temel hak ve hürriyetlerin güvence altına alınması
Demokrasi Araçları
Çoğunlukçuluk: İktidarda çoğunluğun söz sahibi olmasıdır.
Çoğulculuk: Farklı siyasi partiler tarafından farklı fikirlerle temsil.
Parlamento: Meclis.
1982 Anayasası’nın Genel Esasları İnkılap Kanunlarının Korunması
Parlamento, demokrasinin olmazsa olmaz koşulu olmamakla birlikte günümüzde, başta nüfusun artması sebebiyle karmaşanın yaşanmaması için araç olarak kullanılan kavramdır. Belli aralıklarla yapılan seçim: Seçimlerin demokrasi gereği belli aralıklarla yapılması
Seçim ilkeleri:
Serbest oy: Oyların baskı altında kalmadan özgürce kullanılması
Genel oy: Yaş ve sezginlik dışında herkesin oy kullanması
Seçimlerde oy kullanamayacak olanlar:
• Silah altında bulunan er-erbaşlar (uzman çavuş hariç)
• Askerî okul öğrencileri
• Taksirli suçlar hariç bir yıldan fazla hapis cezası alan hükümlüler.
Eşit oy: Herkesin hiçbir ayrım yapmadan tek bir oy hakkına sahip olmasıdır.
Gizli oy-Açık sayım: Oyların gizli kullanılarak sonuçların duyurulması. (1950’den beri)
Tek dereceli seçim: Seçmenlerin doğrudan temsilcileri seçmesi. (1946’dan beri)
Demokrasi Uygulama Şekilleri
Demokrasi, halkın yönetime katılmasıdır. Demokrasi şekillerini belirlerken halkın yönetime nasıl katıldığına bakmalıyız.
1) Doğrudan Demokrasi
• Halkın kendisini yönettiği, temsilcinin olmadığı demokrasi türüdür.
• Tüm kararlar aracısız insanların oyu ile alınır.
• Uygulanması çok mümkün olmayan bir modeldir.
2. Yarı Doğrudan Demokrasi
Halkın, kendi seçtiği temsilciler aracılığı ile bazen de kendilerinin yönetime katılmasıdır. Yarı doğrudan demokrasi, doğrudan ve yarı doğrudan demokrasinin karmasıdır.
Araçları:
Halkoyu (referandum): Parlamentoda kabul edilen kanunların halkın oyuna sunulması
Halk vetosu: Kabul edilen kanunların halk tarafından halkoyu ile yürürlükten kaldırılması
Halk girişimi: Halkın, hükûmeti, kanun çıkarması konusunda harekete geçirmesi
Temsilcilerin azli: Halkın temsilcileri görevden alması
3. Temsili Demokrasi
Egemenlik hakkının temsilciler vasıtasıyla kullanıldığı demokrasi türüdür.
Nisbi temsil: Partiler oyları oranında mecliste temsil edilirler.
Çoğunluk ilkesi: Yapılan genel seçimlerde en çok oy alan partinin iktidar olmasıdır.
Çoğulculuk ilkesi: Muhalefeti öneren ilkedir.
Koalisyon hükûmeti: Hükûmeti birden fazla partinin kurması
Azınlık hükûmeti: Başka partilerin hükûmette yer almayıp dışarıdan destek vermesi ile oluşan hükûmet.
