KPSS Ortaöğretim Cemiyetler ve Kuvayı Milliye Konu Anlatımı
KPSS 20. Yüzyıl Osmanlı Devleti Konu Anlatımı, KPSS Ortaöğretim Tarih Konu Anlatımı, KPSS Konu Anlatımı, KPSS Ortaöğretim Konu Anlatımı, 20. Yüzyıl Osmanlı Devleti Konu Anlatımı, 20. Yüzyıl Osmanlı Devleti Konu Anlatımı
Cemiyetler ve Kuvayı Milliye
Yararlı Cemiyetler (Milli Cemiyetler)
Trakya Paşaeli: Trakya bölgesinin Yunanlara verilmesini önlemek için kurulmuş, bölgesel kongreler düzenlemiştir.
İzmir Müdafaa-i Hukuk: İzmir ve Batı Anadolu’nun Yunanlara verilmesine önleme
istemişlerdir
Reddi İlhak: İzmir ve çevresini Yunan işgalinden kurtarmak için kurulmuş, Batı Anadolu’daki mücadeleyi örgütlemiştir.
Trabzon Muhafaza-i Hukuk: Karadeniz’de Pontus Devleti’nin kurulmasını ve Rum çetelerinin bölgedeki taşkınlıklarını önlemek için kurulmuştur.
Kars İslam Şurası: 5 Kasım 1918’de kurulmuştur. Merkezi Kars’tır. Ermenilere karşı mücadele etmiştir. Erzurum Kongresi’ne temsilci göndermiştir.
Doğu Anadolu Müdafaa-i Hukuk: Doğu Anadolu’nun Ermenilere verilmesine önlemek için kurulmuştur. Erzurum Kongresi’nin toplanmasını sağlamıştır.
Kilikyalılar: Fransızların ve Ermenilerin Çukurova Bölgesindeki işgallerine karşı mücadele etmek
için kurulmuştur.
Vahdet-i Milliye Cemiyeti: Milli cemiyetleri birleştirmeyi amaçlamıştır.
Milli Müdafaa Cemiyeti: Anadolu halkına silah sağlayan cemiyettir.
Milli Karakol Cemiyeti: İstanbul’dan Anadolu halkına sevkiyat işlerini yürütmüştür. Kurulması için yasal izni yoktur.
Anadolu Kadınları Müdafaa-i Vatan Cemiyeti: Merkezi Sivas olan bu cemiyet, 5 Kasım 1919’da Mustafa Kemal’in isteğiyle kurulmuştur.
Menteşeliler Cemiyeti: Muğla’da kurulan bu cemiyet, Milli Mücadele’yi desteklemiştir.
Milli Kongre Cemiyeti: 29 Kasım 1918’de İstanbul merkezli kurulmuştur. Milli Mücadele olayı bütün olarak değerlendirilmiştir. Milli Mücadele’nin haklılığını dünyaya duyurmak için basın kullanılmıştır. Arapça, Fransızca ve İngilizce yayınlar hazırlamıştır. Kuvayımilliye sözü ilk kez bu cemiyetin kurucularından olan Dr. Esat Işık’ın raporlarında kullanılmıştır. Milli Mücadele’nin zeminini oluşturmuştur.
Azınlıkların Kurduğu Zararlı Cemiyetler
Pontus Rum Cemiyeti: Samsun merkezli bu cemiyet, özellikle Doğu Karadeniz’de Rum devletini yeniden
kurmak istemiştir.
Ermeni Hınçak ve Taşnak Cemiyetleri: Doğu Anadolu ve Çukurova’da bağımsız bir Ermeni devleti
kurmak için kurulmuştur.
Etnik-i Eterya ve Mavri Mira: Bizans’ı canlandırıp Büyük Yunanistan’ı kurmak için Trakya ve Batı Anadolu’yu
Yunanistan’a katmak istemişlerdir.
Musevi Cemiyeti: Osmanlı Devleti içinde yaşayan Yahudilerin haklarını koruyarak ileride İsrail Devleti’ni kurmayı amaçlamıştır.
Milli Varlığa Zararlı Cemiyetler
İngiliz Muhipleri Cemiyeti:
Cemiyeti kuranlar Osmanlının İngiltere’nin himayesine girerek varlığını devam ettirebileceğini düşünmüş ve bu yüzden Millî Mücadele’ye karşı olmuşlardır. Sadrazam Damat Ferit Paşa tarafından desteklenen bu cemiyet, işgalcilerle iş birliği içinde olmuştur.
Wilson Prensipleri Cemiyeti:
Osmanlının işgallere karşı durabilmesinin ve varlığını devam ettirebilmesinin Amerikan mandasına girerek gerçekleşebileceğine inanmışlardır. Halide Edip, Yunus Nadi, Refik Halit gibi bazı cemiyet üyesi aydınlar daha sonra Millî Mücadele’ye katılmışlardır.
Sulh ve Selamet-i Osmaniye:
Osmanlı Devleti’nin kurtuluşunu padişah ve halifenin emirlerine bağlı kalmakla gerçekleşebileceğini savunmuşlar,
bu yüzden Millî Mücadele hareketine karşı olmuşlardır.
Hürriyet ve İtilaf Fırkası:
Osmanlı Döneminde İttihat ve Terakki Cemiyetine muhalif olarak kurulan bir cemiyettir. Ancak Millî Mücadele hareketini de İttihatçı bir hareket olarak gördükleri için engellemeye çalışmış, bazı ayaklanmaların çıkmasında rol oynamıştır.
Teali İslam Cemiyeti:
İstanbul’da bazı müderrislerin (medrese hocası) önderliğinde kurulmuştur. Kurtuluşu hilafetin ve saltanatın devam ettirilmesinde görmüş, bu yüzden halifeliğin ve saltanatın güçlendirilmesini amaçlamışlardır. Millî Mücadele hareketine karşı çıkan bu cemiyet, İngiltere tarafından desteklenmiştir.
Kürt Teâl-i Cemiyeti:
İngilizlerin desteğiyle kurulmuştur. Wilson İlkeleri’ne dayanarak doğu illerinde bağımsız bir Kürt devleti kurmayı amaçlamıştır.
Millî (Yararlı) Cemiyetlerin Özellikleri
– Kendi bölgelerini savunmak için kurulmuşlardır.
– Bağımsızlık, vatanseverlik ve milliyetçilik duygusu hâkimdir.
– Genellikle basın yayın, miting, toplantı gibi yöntemlerle mücadele etmişlerdir.
– Azınlıkların zararlı faaliyetlerini ve işgalleri önlemeye çalışmışlardır.
– Sivas Kongresi’nde “Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti” adı altında birleştirilmişlerdir.
Azınlıkların Kurduğu Cemiyetlerin Özellikleri
– Millî Mücadele’yi önlemeye çalışmışlardır.
– Bağımsız devlet kurmayı amaçlamışlardır.
– Bulundukları bölgelerdeki Türklere sürekli saldırarak onları göçe zorlayıp nüfus üstünlüğünü sağlamaya çalışmışlardır. Çünkü Wilson İlkeleri gereği çoğunlukta oldukları yerlerde devletlerini kurabileceklerdi.
– Anadolu’nun farklı yerlerinde güvenliği bozarak Mondros’un 7. maddesinin uygulanması için ortam hazırlayarak işgalci devletlerden yardım ve destek almışlardır.
– Millî Varlığa Düşman Cemiyetlerin Özellikleri
– Tam bağımsızlık yerine manda ve himayeyi savundular.
– Saltanat ve halifelik makamlarının devamını istemişlerdir.
– Anadolu’da yürütülen Millî Mücadele’ye karşı olmuşlardır.
