KPSS Ortaöğretim 18. Yüzyıl Osmanlı Devleti Gerileme Dönemi Konu Anlatımı
KPSS 18. Yüzyıl Osmanlı Devleti Gerileme Dönemi Konu Anlatımı, KPSS Ortaöğretim Tarih Konu Anlatımı, KPSS Konu Anlatımı, KPSS Ortaöğretim Konu Anlatımı, 18. Yüzyıl Osmanlı Devleti Gerileme Dönemi Konu Anlatımı, 18. Yüzyıl Osmanlı Devleti Gerileme Dönemi Konu Anlatımı
18. Yüzyıl Osmanlı Devleti Gerileme Dönemi
- Gerileme Dönemi Siyasi Gelişmeleri
- Gerileme Dönemi Islahatları
- Lale Devri
- I. Mahmut Dönemi
- III. Mustafa Dönemi
- I. Abdülhamid Dönemi
- III. Selim Dönemi
Gerileme Dönemi Siyasi Gelişmeleri
1711 Osmanlı- Rus Savaşı ve Prut Antlaşması(1711)
– Çarlık Rusya’sının sıcak denizlere inmek istemesi ve Baltık kıyılarında egemenlik kurma düşüncesi Rusya ve İsveç’in çatışmasına neden olmuştur.
– İsveç Kralı Demirbaş Şarl’in Osmanlı topraklarına sığınması, Osmanlı- Rus Savaşı’na ortam hazırlamıştır.
– Sadrazam Baltacı Mehmet Paşa, Prut Nehri kıyılarında Rus ordusunu ağır bir yenilgiye uğratmıştır.
– Yeniçerilerin disiplinsiz davranışları nedeniyle Rusya’nın barış isteği kabul edilmiştir.
– Savaş sonunda imzalanan Prut Antlaşması sonucunda daha önce İstanbul Antlaşması ile Rusya’ya verilen yerler geri alınmıştır.
1715-1718 Osmanlı-Venedik-Avusturya Savaşları ve Pasarofça Antlaşması(1718)
Karlofça Antlaşması ile kaybettiği toprakları geri almak için savaşan, ancak yeni topraklar kaybeden Osmanlı Devleti, Batı’nın kendisinden daha üstün olduğunu kabul etmiştir.
Osmanlı Devleti, Batı kültürünü tanıyabilmek amacıyla Batı ile yaptığı savaşları keserek bu devletlere karşı barış politikası uygulamaya başlamıştır.
1725-1732 Osmanlı-İran Savaşı ve Ahmet Paşa Antlaşması (1732)
– İran ile yapılan savaşların uzaması Patrona Halil İsyanı’ na ortam hazırlamış, isyan sonunda II. Ahmet tahttan indirilerek yerine l. Mahmut çıkarılmıştır.
– I. Mahmut Dönemi’nde imzalanan Ahmet Paşa Antlaşması ile Iran, bazı topraklarını Osmanlı Devleti’ne
birakmıştır.
1736-1739 Osmanlı-Avusturya -Rusya Savaşı ve Belgrad Antlaşması(1739)
– XVIII. yüzyılda Osmanlı Devleti’nin imzaladığı son kazançlı antlaşmadır.
– Savaştaki arabuluculuk rolünden dolayı Fransa’ya verilen kapitülasyonlar sürekli hâle getirilmiştir (1740).
– Osmanlı Devletinin kaybettiği bir toprağı geri aldığı son antlaşmadır.
1768-1774 Osmanlı-Rus Savaşı ve Küçük Kaynarca Antlaşması (1774)
– Karadeniz’deki Türk egemenliği sona ermiştir.
– Osmanlı Devleti ilk kez savaş tazminatı ödemiştir.
– Kirim bağımsız olmuştur ancak halkının dinî bakımdan halifeye bağlı kalması kararlaştırılmıştır.
– Rusya’ya ilk kez kapitülasyon verilmiştir.
– Rusya, Osmanlı uyruğundaki Ortodoksların koruyuculuğunu üstlenmiştir.
– Küçük Kaynarca Antlaşması, XVIl. yüzyılda imzalanan şartları en ağır antlaşmadır.
1787-1792 Osmanlı-Avusturya-Rusya Savaşı ve Ziştovi Antlaşması(1791)
1789’da Fransız İhtilali’nin yaşanması çok uluslu Avusturya’yı korkutmuş ve Avusturya Ziştovi Antlasması ile savaşta aldığı yerleri geri vererek savaşı sonlandırmıştır.
Yaş Antlaşması (1792)
– Osmanlı Devleti bu antlaşma ile Kırım’ın Rusya’ya ait olduğunu kabul etmiştir.
– Yaş Antlaşması ile Osmanlı Devleti Dağılma Dönemi’ne girmiştir.
1798 Fransa’nın Mısır İşgali
Fransa;
– Mısır’ın zenginliklerinden ve ticari potansiyelinden yararlanarak ekonomisini düzeltmek,
– Yeni sömürgeler elde etmek ve İngiltere’nin sömürge yollarını keserek Akdeniz’deki çıkarlarını engellemek,
– Akdeniz’i kontrol altına alarak ekonomik çıkar elde etmek
gibi nedenlerle fazla bir direnişle karşılaşmadan Mısır’, işgal etmiştir.
– Akdeniz’deki çıkarları tehlikeye giren Rusya ve İngiltere Osmanlı Devleti’ni desteklemiştir.
– Rus donanması Boğazlardan geçerek Akdeniz’e inmiş, İngiliz donanması ise Mısır’da bulunan Fransız donanmasını yakmıştır.
– Bu gelişmeler üzerine Fransa barış istemek zorunda kalmış, Osmanlı Devleti ile El-Ariş Antlaşmasın (1801) imzalayarak Mısır’dan geri çekilmiştir.
Gerileme Dönemi Islahatları
Osmanlı Devleti XVIII. yüzyılda askerî, ekonomik, teknik alanlarla, bilim ve kültür alanlarında Avrupa’nın gerisinde kaldığını fark ederek Avrupa’yı örnek alan ıslahatlara girişmiştir.
Özellikleri
Islahatlar padişah ve devlet adamları tarafından yapılmış, ıslahatlarda halkın istekleri önemsenmemiş ve desteği alınmamıştır.
Dönemin Islahatları çıkarları zedelenen yeniçeri ve ulema gibi grupların tepkisine neden olmuştur.
Savaşlarda alınan mağlubiyetler ıslahatların yönünü daha çok askeri alana çevirmiştir.
XVII. yüzyıl Islahatları, XVII. yüzyıl ıslahatlarına göre daha sistemli ve daha geniş kapsamlı yapılmıştır.
Bilim, teknik, kültür, askerlik ve maliye alanında ıslahatlar yapılmıştır.
XVII. yüzyıl ıslahatlarında Batı örnek alınmıştır.
XVII. yüzyıl ıslahatlarının amacı, kaybedilen yerleri geri almak ve toprak kayıplarını Önlemektir.
Lale Devri (1718 – 1730)
Pasarofça Antlaşması ile batının üstünlüğünü kabul edildi.. lale devri pasarofça ile başlar 1730’da Patrona Halil isyanına kadar sürer bu dönem bir zevk ve eğlence dönemi olarak bilinmekle birlikte önemli yeniliklerin yapıldığı bir dönem oldu.
– Tercüme Heyetleri kuruldu.
– İran’dan çiçek aşısı getirildi.
– Gerçek Davut Ağa’nın katkılarıyla Tulumbacılar Ocağı kuruldu.
– Barok, rokoko ve gotik tarzı mimari eserler yapıldı
– İstanbul’da çini imalathanesi açıldı.
– Devlet adamlarının portreleri yapıldı.
– Yalova’da kağıt imalathanesi açıldı.
– Versay Sarayı örnek alınarak Sadabad sarayı yapıldı.
I. Mahmut Dönemi
– I. Mahmut aslen Fransız olan Humbaracı Ahmet Paşa’ya(conte boneval) görev verdi. Bu dönemde; Batının askeri üstünlüğü ilk kez kabul edildi.
– Fransaya verilen kapitilasyonlar sürekli hale getirildi .
– Topçu ve Humbaracı ocakları Avrupa usulüne göre yeniden düzenlendi. Orduya subay yetiştirmek amacıyla Kara Mühendishanesi (Hendeshane) açıldı. (Batı tarzı ilk askeri okul)
– Orduda bölük, tabur, alay sistemi uygulanmaya başladı.
III. Mustafa Dönemi
– III. Mustafa ıslahatlar için Koca Ragıp Paşa ve Fransa’dan getirtilen Baron Dö Tot’a görev verdi. Bu dönemde;
ilk iç borç alındı (esham senetleri bugünki tahvil senetleri )
– Sürat Topçuları Ocağı kuruldu. Donanmaya subay yetiştirmek amacıyla Deniz Mühendishanesi açıldı. (mühendishane-i bahri humayun)
– Maliye alanında yenilikler yapıldı.
I. Abdülhamid Dönemi
– Sadrazamların Müslüman olma şartı kaldırıldı.
– Sürat Topçuları Ocağı sayıları artırılarak yeniden düzenlendi. Kara ve deniz mühendishaneleri yenilendi. Yeni gemi ve silahlar yapıldı.
– Orduya destek sağlayacak istihkam subayı yetiştirmek için İstihkam Okulu açıldı.
III. Selim Dönemi
– İlk kez planlı programlı ıslahat yapıldı
– Osmanlıda ilk radikal değişiklikler yapan padişahtır yenilikçi düşüncelerinden dolayı öldürülen ikinci padişahtır.
– Askeri ve teknik okullarda fransızca zorunlu dil oldu
– Nizam-ı Cedit adıyla Avrupa tarzında ilk yeni bir ordu kuruldu.
Not: bu ordunun ilk zaferi napolyona karşı Akka’da kazanıldı
– Kara ve deniz Mühendishaneleri ıslah edildi. Topçu ve Humbaracı ocakları yenilendi.
– Nizam-ı Cedit ordusunun ihtiyaçları için İrad-ı Cedit adıyla yeni bir hazine oluşturuldu.
– Avrupa başkentlerinde daimi elçilikler açıldı.(ingiltere londra ilk daimi elçi yusuf agah efendi )
– Devlet parasının değerini korumak için önlemler alındı. Yerli malı kullanımı teşvik edildi.
– İlk devlet matbaası açıldı (mabatba-ı amire)
– Levent ve Selimiye kışlaları yapıldı.
– Fransızca resmi yabancı dil oldu.
– Meşveret meclisi kuruldu.(lahilar)
Ancak yapılan ıslahatlardan bazıları hoşlanmadı. Kabakçı Mustafa isyanı çıktı. İsyan sonucunda III. Selim tahttan indirildi. Yapılan ıslahatlar da ortadan kaldırıldı.
Mühendishane-i Berri hümayunu kurdu. ( kara mühendishanesi )
