İlk Kültür Merkezleri Konu Anlatımı
Merhaba arkadaşlar size bu yazımızda Coğrafya Konuları hakkında bilgi vereceğiz. Yazımızı okuyarak bilgi sahibi olabilirsiniz. İlk Kültür Merkezleri Nedir? sorusunun cevabı aşağıda sizleri bekliyor…
İlk Kültür Merkezleri
- Mezopotamya Uygarlığı
- Mısır Uygarlığı
- Hint Medeniyeti
- Akdeniz Uygarlıkları
- Aztek Uygarlığı
- Maya Uygarlığı
İlk medeniyetlerin kalıntılarına verimli tarım topraklarının olduğu akarsu havzalarında rastlanır. Tarımla beraber üretici bir topluluk olan insanlar, zamanla ticaretin ve sanatın gelişmesini sağlamışlardır. Üretim, beraber yaşama, etkileşim ve ticaretin gelişmesi ilk kültür merkezlerinin ortaya çıkmasına zemin hazırlamıştır. İlk medeniyetler; Mezopotamya, Mısır, Hint, Çin, Akdeniz, Aztek, Maya ve İnka medeniyetleridir.
Mezopotamya Uygarlığı
Mezopotamya Dicle ve Fırat nehirleri arasında kalan bölgedir. Verimli toprakları ve uygun iklim şartları nedeniyle çok eski zamanlardan beri yoğun göçe sahne olmuş Mezopotamya, birçok farklı kültür ve halkın karıştığı bir bölge olmuştur. Bu yüzden birçok medeniyet burada gelişim göstermiştir. Bilinen ilk okuryazar topluluklara ev sahipliği yapmıştır. Bu yüzden Mezopotamya “Medeniyetler Beşiği” olarak da anılır.
Varlığını ve önemini Dicle ve Fırat nehirlerine borçludur. Mezopotamya’da tarıma uygun olmayan alanları tarıma kazandırmak için sulama kanalları yapılmış, bataklıklar drene edilmiş ve taşkın sonrası oluşan alüvyon birikintileri düzeltilmiştir. Bu çalışmalar sonucu zamanla köyler gelişerek kent haline gelmiştir.
Böylece Mezopotamya’da ilk kültür merkezleri ortaya çıkmıştır. Kentlerin ortaya çıkması insanlık tarihinde, ateşin bulunması ve tarımın başlamasından sonra kaydedilen önemli bir aşamadır. İlk kültür merkezlerinin ortaya çıktığı, önemli mimari eserlerin oluşturulduğu uygarlıklar, tarihi ve coğrafi koşulların etkisiyle hızlı gelişmiştir. Mezopotamya bölgesi dünyanın en tanınmış ve köklü medeniyetlerinden birkaçına ev sahipliği yapmıştır. Burada kurulan ilk uygarlık Sümer Uygarlığadır. Sümerler ilk yazıyı buldular, ilk kanunları da yaptılar. Mezopotamya’da Sümer uygarlığından sonra Akad, Elam, Babil, Asur uygarlıkları kurulmuştur.
Mısır Uygarlığı
Mısır uygarlığı Kuzey Afrika’da Nil nehri çevresinde kurulup gelişmiştir. Çevresinin çöllerle kaplı olması diğer uygarlıklarla etkileşiminin daha az olmasına neden olmuştur.
Bu nedenle kendine özgü özelliklere sahiptir. Nil nehri çevresinde yapılan tarımsal faaliyetler uygarlığın gelişiminde önemli rol oynamıştır.
Matematik, tıp ve mimari alanında uygarlık tarihine katkı sağlamışlardır.
Hint Medeniyeti
Asya Kıtası’nın güneyinde bugünkü Hindistan ülkesinin topraklarında yer alan Ganj ve İndus nehirlerinin suladığı verimli topraklar üzerinde kurulmuştur.
Verimli tarım toprakları ve üretiminde uygun iklim koşulları nedeniyle pirinç tarımında oldukça ileri gitmişlerdir. Coğrafi konumunun elverişli olması ticaretin de gelişmesini sağlamıştır.
Dünya’nın en eski medeniyetlerinden biri olan Hint Medeniyeti, tarih boyunca istilalara uğramış olmasından dolayı farklı etnik yapıya sahip toplulukları içinde barındırmıştır.
Akdeniz Uygarlıkları
Akdeniz kıyıları, medeniyetlerin ilk kurulduğu alanlardan biridir. Tarım alanlarının az olması, akarsuların varlığı, kıyılarında liman olmaya elverişli ada ve yarımadaların bulunması bu bölgede İyonya, Lidya, Yunan, Fenike ve Roma gibi birbirinden farklı medeniyetlerin kurulmasına neden olmuştur.
Bu medeniyetlerden bazıları yer altı ve yer üstü kaynakları bakımından zengin olmadıklarından deniz ticaretine yönelmişler ve ihtiyaçlarının bir bölümünü denizden karşılayarak denizci karakterli uygarlıklar kurmuşlardır.
İyonlar ve Yunanlılar zamanla gemi yapımında ustalaşmış ve Akdeniz kıyılarındaki ürünleri toplayarak ihtiyacı olan toplumlara pazarlamaya başlamışlardır.
Böylece farklı uygarlıklar arasında, ticari mallar taşınırken aynı zamanda kültürel gelişmeler bir merkezden diğerine nakledilmiştir. Akdeniz uygarlıkları Arap, Pers, Mısır medeniyetlerinden etkilenmişlerdir.
Aztek Uygarlığı
Aztekler, bugünkü orta Meksika bölgesinde 14. ve 16. yüzyıllar arasında yaşamış bir Orta Amerika halkıdır. Aztekler gelişmiş tarım yöntemlerine, kendilerine ait bir dine, takvime, alfabeye sahiplerdi. Aztekleri keşfedenler İspanyollar oldu. Arkeolojik kalıntılar arasında tanrı heykelleri, dinsel içerikli taş alçak kabartmalar, duvar resimleri, kilden yapılmış İnsan heykelleri ve vazolar ile taş ve ahşap eşyalar vardır. Aztek sanatı temelde simgesel olduğu için bu kalıntılar yardımıyla önemli bilgiler elde edilebilir.
Maya Uygarlığı
Maya uygarlığı Amerika kıtasındaki Kolomb öncesi uygarlıklardan biridir. Bir Orta Amerika uygarlığı olan Maya uygarlığı, binlerce yıl boyunca Meksika’nın güneydoğusundan, Honduras, El Salvador ve Guatemala’ya kadar uzanan bir bölgede hüküm sürmüştür. Mayaların astronomi, matematik, mimari ve sanat gibi birçok alanda ileri bir uygarlık düzeyinde oldukları görülmektedir.
