Gıdalar Konu Anlatımı
Merhaba arkadaşlar size bu yazımızda Kimya Konuları hakkında bilgi vereceğiz. Yazımızı okuyarak bilgi sahibi olabilirsiniz. Gıdalar Nedir? sorusunun cevabı aşağıda sizleri bekliyor…
Gıdalar
Hazır Gıdalar
Çeşitli fiziksel veya kimyasal işlem uygulanmış (işlenmiş) ve ambalajlanmış gıda maddelerine ise hazır gıda denir.
Hazır gıdalar şu şekilde sınıflandırılabilir;
Toz ürünler; Hazır çorbalar, meyve içecekleri, tatlılar… Unlu mamüller; Hazır ekmek, kek, gofret, kraker…
Fermantasyon ürünler; Ekmek, peynir, yoğurt, tereyağı, turşu, alkollü içecekler…
Dondurulmuş ürünler; Ayıklanmış sebzeler, patates kızartması, balık, dondurulmuş meyveler…
Konserveler; Hazır salçalar, marmelatlar, sebzeler, ton balıkları.
Pastörizasyon nedir?
Pastörizasyon işlemi gıda sanayinde besin maddelerini hastalık yapıcı mikroorganizma-lardan arındırmak amacıyla uygulanan ısıtma yöntemidir.
Pastörizasyonda sütün 70-75°C ısıda 15 saniye ya da 90°C ısıda 1 saniye bekletilmesi söz konusudur.
Kutu sütlerinde ise UHT (Ultra-Hight Temperature) yöntemi kullanılır. Süt 135-150°C sıcaklıkta 2-4 saniye ısıtılır. UHT’li süt 4 ay, pastörize süt ise 3 gün dayanır.
Hazır gıdaları alırken ve tüketirken;
– Ambalaj üzerindeki içindekiler kısmı kontrol edilmelidir.
– Hangi katkı maddelerini içerdiğine dikkat edilmelidir. Bu katkı maddelerinin zararlı olup olmadığının bilincinde olunmalıdır.
– Üretim ve son kullanma tarihleri kontrol edilmelidir
– İlgili bakanlıkça onayının olup olmadığı kontrol edilmeli, onaysız ürünler satın alınmamalıdır.
– Kullanım bilgisine ve saklama koşullarına dikkat edilmelidir.
Gıda katkı maddeleri ve kodları;
– E 100-180 Renklendiriciler (Alura REDAC, amarant, azorubin ve eritrosin)
– E 200-297 Koruyucular (sitrik asit, sodyum benzoat)
– E 300-321 Antioksidanlar ve asit düzenleyiciler
– E 322-500 Emülgatörler ve stabilizatörler (lesitin, polisorbat 60)
– E 500-578 Asit-baz sağlayıcılar
– E 620-637 Tatlandırıcılar ve koku verenler (Monosodyum glutamat, sakkarin, aspartam)
– E 900-937 Geniş amaçlı gıda katkı maddleri
Yenilebilir Yağ Türleri
Yağ, temel olarak karbon, hidrojen ve oksijen elementlerinden oluşan suda çözünmeyen bir maddedir. Yağlar; bitkisel yağlar, hayvansal yağlar, mineral (madeni) yağlar vb. olmak üzere çeşitli sınıflara ayrılır. Gıda, yakıt, kozmetik, boya, makine sanayi ve daha birçok alanda kullanılmaktadır
Sıvı Yağ Çeşitleri
Sıvı yağlar ayçiçek, zeytin, mısır, fındık vb. bitkilerinin tohumlarından çeşitli işlemler sonucu elde edilir.
Ham yağ nedir?
Bitki tohumlarından yağ elde ederken presleme veya özütleme yöntemi bazen de her iki yöntem birden kullanılarak yağının çıkması sağlanır. Presleme sonrasında karışımdaki yağ, küspeden süzme yöntemiyle ayrılır. Özütleme sonrasında ise yağ, çözücüden ayrımsal damıtma ile ayrılır. Bu şekilde ham yağ elde edilir.
Rafinerasyon nedir?
Ham yağın gıda olarak tüketilebilecek özellik kazanması için (yenilebilir yağ hâline gelebilmesi için) istenmeyen maddelerin yağdan uzaklaştırılması yani yağın arıtılması gerekmektedir. Bu işlemlere rafinasyon denir. Rafinasyon; yağa istenilen renk ve kokuyu verme, yağın asitliğinin azaltılması, yağdaki mumsu maddelerin uzaklaştırılması gibi işlemleri içermektedir.
Sızma yağ: Bitki tohumlarından sadece presleme sonucu elde edilen ve başka hiçbir işleme tabi tutulmayan yağlardır. Serbest yağ asidi oranı düşük olan yağlar sızma yağ şeklinde kullanılmaktadır. Yağın renk, koku ve tat gibi özelliklerinde herhangi bir değişiklik
yapılmadan, ham yağın olduğu gibi kullanıldığı yağ çeşididir.
Rafine yağ: Yağın asitlik miktarı fazla olduğunda ve yağda istenmeyen renk ve tat ve koku olduğunda, yağa rafinasyon işlemleri uygulanarak istenilen özellikte yağ elde edilir.
Yağdaki serbest yağ asitlerinin oranını düşürmek için yağa NaOH gibi bazlar eklenir. Baz, serbest yağ asidiyle tepkimeye girerek asidi nötrleştirir. Böylece yağ asidi
oranı istenilen seviyeye düşer. Yine yağın renginin açılması ve istenmeyen kokunun giderilmesi için çeşitli yöntemler uygulanır. Bu işlemler sonucunda elde edilen yağa rafine yağ denir.
Riviera yağ: Sızma yağ ile rafine yağ karıştırılarak elde edilir. Riviera yağda genellikle rafine yağ oranı daha fazladır.
Vinterize yağ: Yağdaki bulanık görüntüye sebep olan mumsu maddelerin uzaklaştırılması sonucu elde edilen yağa vinterize yağ denir.
Sıvı yağlar yeterince hidrojen elementiyle tepkimeye sokulduğunda ise yapay bir madde olan margarin elde edilir.
