Divan Edebiyatında Gezi Yazısı Konu Anlatımı

Merhaba arkadaşlar size bu yazımızda Türk Dili ve Edebiyatı Konuları hakkında bilgi vereceğiz. Yazımızı okuyarak bilgi sahibi olabilirsiniz. Divan Edebiyatında Gezi Yazısı Nedir? sorusunun cevabı aşağıda sizleri bekliyor

Divan Edebiyatında Gezi Yazısı

Divan edebiyatında gezi türünde yazılan eserlere “seyahatname” denmekteydi.

İlk gezi yazısı örneği ise 16. yüzyılda Seydi Ali Reis tarafından yazılan “Miratü’l Memalik” adlı eserdir.
Evliya Çelebi tarafından 17. yüzyılda yazılan ve Dünyaca meşhur bir gezi yazısı olan “Seyahatname” ise bu türün en kapsamlı eseridir.
Ayrıca Piri Reis tarafında yazılan “Bahriye” adlı eser hem coğrafya hem de gezi yazısına örnek oluşturur. Bu eser Akdeniz Seyahatnamesi olarak adlandırılmıştır.

Evliya Çelebi (1611 – 1682)

– Bir rüya gördü ve hayatı değişti. Rüyasında gördüğü Peygamber Efendimize “Şefaat ya Resulallah” diyecekken “Seyahat ya Resulallah” diyerek kendisine seyahat nasip olmuştur.
– 17. yüzyıl Divan edebiyatının en önemli nesir (düzyazı) yazarlarındandır.
– On ciltten oluşan “Seyahatname” adlı eseri Türk edebiyatının en önemli gezi yazısıdır.
– Bu eserde İstanbul’dan başlayarak, Anadolu, Kafkaslar, Rumeli, Suriye, İran, Avusturya, Balkanlar, Mısır, Rusya gibi diyarları tek tek dolaşmıştır.
– Eserinde gezdiği yerlerin din, inanış, tarih, coğrafya, kültür, yaşam biçimi, giyim tarzları, oluşturdukları mimari eserler ve çeşitli yapılar hakkında bilgiler vermiştir.
– Türk edebiyatı açısından önemli olan mani, türkü halk hikâyeleri, masal, halk oyunları gibi türlerinde örneklerini eserine almıştır.
– Bu eserde abartmalara ve esprili bir dile başvurmuş, sürükleyici bir dil kullanmıştır.
– Eserin ilgi çekici hale gelmesi için hikâye tekniğini (röportaj tekniğini) kullanmıştır.

Evliya Çelebi’nin Yazdığı “Seyahatname”nin özellikleri

» Divan nesrinde görülen kurallara bağlı kalmadan oluşturulmuştur.
» Daha çok günlük konuşma dili tercih edilmiş olup akıcı ve sürükleyici bir dil kullanılmıştır.
» Evliya Çelebi bu eserinde gezip gördüğü yerleri yorumlarını da katarak anlatmıştır.
» Bu eserde anlatım geçmişle gelecek, şimdiki zamanla geçmiş zaman iç içe aktarılmıştır.
» Zamanda bir sınırlama yoktur. Çoğu olayda zaman kavramını ortadan kaldırır.
» Bu eserin önemli özelliklerinden biri de halk deyişleri, maniler, toplumsal yaşantı, inanışlar ve daha birçok konuda kaynaklık edecek bilgilere yer vermektedir.
» Toplumu bütün yönleriyle, yaşam tarzıyla, diliyle, kültürüyle birlikte ele almıştır.
» Seyahatname adlı eserin diğer önemli özelliği kültürel miras eserleri olan cami, han, hamam, klişe, manastır, kale, sur gibi değişik yapıların varlığından da bahsetmesidir.