Dilin Kullanımından Doğan Türler Konu Anlatımı

Bir dilin tarihsel, bölgesel, siyasal sebeplerden dolayı ses, yapı ve söz dizimi özellikleriyle ayrılan kollarıdır.Coğrafi ve kültürel etmenler bu ayrılmada rol oynar. Lehçelerde, ses, şekil ve kelime ayrılıkları çok büyüktür. Çuvaşça ve Yakutça, Türkçenin Iehçeleridir.

Bir dilin konuşulduğu belli yerleşim bölgelerine özgü olan ve “sesletim farklılıkları” temelli olan koluna verilen addır. Bir dilin izlenebilen tarihî dönemlerinde ayrılmış koludur. Şivedeki ayrılıklar, lehçede olduğu kadar değildir. Türkmence, Kırgızca, Azerice vb. Türkçenin şiveleridir.

Aynı dil içinde ses, şekil, söz dizimi ve anlam bakımından farklılıklar gösterebilen, belli yerleşim bölgelerine veya sınıflara özgü olan konuşma dilidir.

Ağızlarda ses (söyleyiş), şivelerde ses ve şekil, lehçelerde ise ses ve şekil özelliklerinin dışında kelime düzeyinde de farklılıklar bulunur.

Bir toplumda ortak dilden ayrı olarak aynı meslek veya topluluktaki insanların kullandığı özel dile argo denir. Temelde, toplumun aşağı tabakasında kullanılan argo, hemen her ülkede aydın kesim arasında da tutunabilmektedir. Örneğin “yürütmek” sözcüğü, “habersiz olarak almak, çalmak” anlamıyla argo olarak toplumda yaygın biçimde kullanılmaktadır.

Belli bir grup arasında dayanışma ve çıkar birliğini devam ettirmek, korumak amacıyla oluşturulan ve başka kişiler tarafından anlaşılmayan yapay dile “jargon” denir. O grup içinde yer alan üyelerin sıkça kullandıkları, düşünceleri kısaca ifade edebilmek için geliştirilmiş bir dildir. Jargon, çoğu zaman dil iletişimini engeller çünkü bu grubun dışındakiler söylenenleri anlamazlar.

Kuralları sözlüklerde ve yazım kılavuzlarında tespit edilmiş; eğitim, hukuk, basın yayın alanları ile resmî yazışmalarda kullanılan, işlev ve geçerlilik alanı geniş, sosyal sınıf ve yerel iz taşımayan dil türüdür. Türkçe için standart dil, İstanbul Türkçesini esas alan yazı dili üzerine kurulmuştur.