Destan Nedir? Konu Anlatımı
Merhaba arkadaşlar size bu yazımızda Türk Dili ve Edebiyatı Konuları hakkında bilgi vereceğiz. Yazımızı okuyarak bilgi sahibi olabilirsiniz. Destan Nedir? sorusunun cevabı aşağıda sizleri bekliyor…
Destan Nedir?
Bir milleti derinden etkileyen ve uzun yıllar iz bırakacak büyük bir savaş, doğal afet, göç, yiğitlik gibi durumların uzun bir şekilde manzum olarak anlatılmasına destan denir.
Destanlar henüz aklın ve bilimin toplum hayatına tam anlamıyla hâkim olmadığı ilk çağlarda ortaya çıkmış sözlü edebiyat ürünleridir. Destanlar ve destansı öyküler, ilk çağlardan beri, dünyanın her yerinde, gelenekleri sonraki kuşaklara aktarmak için kolektif olarak yaratılmış edebî biçimlerdir.
Destanların başlıca özellikleri şunlardır:
» Destanlar halkın ortak malı olan anonim ürünlerdir.
» Destanlar sözlü gelenekte dilden dile yayılır.
» Destanlarda evrensellik değil, ulusallık ön plandadır. Her destan ait olduğu milletin kültüründen izler taşır.
» Ortaya çıkışı itibariyle manzum ürünlerdir. Ancak zamanla manzum olma özelliğini kaybederek nesir (düzyazı) haline gelmiştir.
» Destanlar milletlerin hayatını derinden etkileyen önemli olayları konu edinir.
» Olağan olay ve kahramanların dışında olağanüstü özellik gösteren olay ve kahramanlar da vardır.
» Destanlarda anlatılan olayların geçtiği zaman ve mekan bilinmemektedir.
» Kahramanlar seçkin (kral, han, hakan…) kişilerdir ve toplumda lider – kurtarıcı rolündedir.
» Destanlar ulusal dil (öz Türkçe) ve ulusal ölçü (hece ölçüsü) ile söylenir.
» Destanlar oldukça uzun edebi ürünlerdir.
» Sıradan bir olay destanın konusu olamaz. Destan, toplumun hafızasında iz bırakmış çok önemli olaylardan beslenir.
» Destanlarda tabiata ait unsurlara ve canlı tasvirlere yer verilir.
» Genellikle kahramanlığa dayalı olduğundan epik şiir olarak da değerlendirilir.
» Destanlar çeşitli bilimlere (tarih, folklor, etnografya) kaynaklık eder.
» Destanlarda coşkulu bir söyleyiş hakimdir.
» Destanların coşkulu bir anlatım tarzı vardır. Öyle ki eski Türk kültüründe destan okumak başlı başına bir sanat dalı sayılırdı.
Destanların Oluşumu
Destanlar “doğuş, yayılma ve yazılış safhası” olmak üzere üç safhada oluşur:
Doğuş Safhası: Destanların doğuş aşamasında milletin hayatında derin izler bırakan bir olay (savaş, göç, işgal, deprem, kıtlık…) yaşanır ve bu olay çerçevesinde yüceltilmiş, olağanüstü özelliklere sahip efsane kahramanlar görülür.
Yayılma safhası: Bu safhada, söz konusu olay ve kahramanlıklar, sözlü gelenek yoluyla yayılır. Böylece bölgeden bölgeye ve nesilden nesle geçer.
Derleme (yazıya geçirme) safhası: Bu safhada, sözlü gelenekte yaşayan destanı, güçlü bir şair, bir bütün hâlinde derleyip manzum olarak yazıya geçirir. Çoğu zaman bu destanların kim tarafından derlendiği ve yazıya geçirildiği belli değildir.
10. Sınıf Destan /Efsane Konu Anlatımı için Tıklayınız…
10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Konuları için Tıklayınız…
10. Sınıfta Yer Alan Diğer Ders ve Konuları için Tıklayınız…
