Bölge Türleri ve Sınırları Konu Anlatımı
Coğrafya ayt konu anlatımı, coğrafya tyt konu anlatımı , coğrafya yks konu anlatımı… Merhaba arkadaşlar sizlere bu yazımızda Bölge Türleri ve Sınırları hakkında bilgi vereceğiz. Yazımızı okuyarak bilgi edinebilirsiniz
Bölge Türleri
Doğal, beşerî ve ekonomik özellikler bakımından çevresinden farklı; kendi içinde benzerlik gösteren alanlara bölge denir. Bölgeler, kullanım amaçlarına göre birbirine benzeyen alanların bir arada gösterilmesi ile ortaya çıkar.
Bölgeler doğal, beşerî, ekonomik ve işlevsel özelliklerine göre dört grupta sınıflandırılabilir.
- Doğal Özelliklerine Göre Bölgeler
- Beşerî Özelliklerine Göre Bölgeler
- Ekonomik Özelliklerine Göre Bölgeler
- İşlevsel Özelliklerine Göre Bölgeler
Doğal Özelliklerine Göre Bölgeler
Yeryüzü şekillerine göre bölgeler: Dağlık, ovalık, platoluk, düz-engebeli, yüksek-alçak, kıyı-iç gibi kriterlere göre sınıflandırılabilmektedir.
İklim özelliklerine göre bölgeler
İklim tipleri (ekvatoral, savan, akdeniz vb.) ve iklim elemanlarının özelliklerine (sıcak-yağışIı-yüksek veya alçak basınç vb.) göre sınıflandırılabilmektedir.
Bitki örtüsüne göre bölgeler
İklim özelliklerinin dağılışına paralel olarak bitki topluluklarının (ormanlıkmakilik-bozkır vb.) dağılışı da bölge kriteri olarak kullanılabilmektedir.
Su özelliklerine göre bölgeler
Hidrolojik özelliklere göre okyanuslar, denizler, göller, açık-kapalı havza gibi bölge sınıflandırması yapılabilmektedir.
Kıtalara göre bölgeler
Birbirlerinden ayrılmış olarak bulunan kara parçaları (kıtalar) birer bölge olarak tanımlanabilmektedir.
Yönlere göre bölgeler
Kıtalar veya ülkeler yönlere göre bir sınıflandırmaya dahil edilebilmektedir: Kuzey Avrupa, Batı Türkistan vb.
Doğal afetlere göre bölgeler
Yaşanan veya yaşanması muhtemel doğal afete göre bölge sınıflandırması yapılabilmektedir: deprem bölgesi, sel bölgesi, tsunami bölgesi gibi.
Beşerî Özelliklerine Göre Bölgeler
Nüfus özelliklerine göre bölgeler
Bu bölgeler, nüfus miktarı ve dağılışı dikkate alınarak oluşturulan beşerî bölgeleri kapsar.
Yerleşme özelliklerine göre bölgeler
Bu bölgeler, yerleşmeyi etkileyen faktörler göz önüne alınarak oluşturulan beşerî bölgeleri kapsar. Dünyada Güneydoğu Asya kıyıları, ülkemizde ise Çatalca-Kocaeli yarımadaları yoğun yerleşme bölgelerine örnek verilebilir.
Konut yapı özelliklerine göre bölgeler
Bu bölgeler, konut yapı özelliklerine göre oluşturulan beşerî bölgeleri kapsar. Ekvatoral bölge ahşap, çöller kerpiç, volkanik alanlar ise taş mesken bölgelerine örnek verilebilir.
Siyasi-askerî özelliklerine göre bölgeler
Bu bölgeler, siyasi sınır ve örgütler ile askerî özelliklere göre oluşturulan bölgeleri kapsar.
İdari özelliklerine göre bölgeler
Bu bölgeler, yönetim bölgeleri olarak da bilinir. Belirli siyasi ölçütlere göre oluşturulmuş yönetim alanlarını kapsar.
Planlama özelliklerine göre bölgeler
Bu bölgeler, belirli alanların coğrafi özellikleri göz önüne alınarak oluşturulan bölgeleri kapsar. Bu bölgelerin coğrafi özelliklerine göre planlama veya yatırımlar yapılır. Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP) Bölgesi, Doğu Karadeniz Projesi (DOKAP) Bölgesi ve Konya Ovaları Sulama Projesi (KOP) Bölgesi ülkemizde planlama bölgelerine örnek verilebilir.
Kültür ve dinî özelliklerine göre bölgeler
Bu bölgeler; dil, din, ırk ve kültür özelliklerine göre oluşturulan bölgeleri kapsar. İslam Kültür Bölgesi, Avrupa Kültür Bölgesi, Latin Amerika Kültür Bölgesi ve Türk Kültür Bölgesi gibi.
Ekonomik Özelliklerine Göre Bölgeler
Tarım özelliklerine göre bölgeler
Bu bölgeler, tarımsal faaliyetlere göre belirlenen ekonomik özelliği olan bölgeleri kapsar. Çin, Hindistan, ABD, Kanada, Arjantin gibi
Sanayi özelliklerine göre bölgeler
Bu bölgeler, sanayi faaliyetlerine bağlı olarak oluşturulan bölgeleri kapsar. Kuzeybatı Avrupa, Rusya – Ukrayna, ABD – Kanada, Doğu – Güneydoğu Asya gibi
Madenlere göre bölgeler
Bu bölgeler, maden türlerine göre oluşturulan bölgeleri kapsar. Ortadoğu, Rusya – Urallar, Çin – Avustralya, Kanada, ABD gibi.
Turizm özelliklerine göre bölgeler
Bu bölgeler, turizm faaliyetlerine göre oluşturulan bölgeleri kapsar.
Serbest ticaret özelliklerine göre bölgeler
Bu bölgeler, dış ticaret için oluşturulan özel bölgeleri kapsar. Ülke genelinde uygulanan ekonomik düzenlemeler, bu bölgelerde kısmen ya da tamamen devre dışı bırakılır.
Ulaşım özelliklerine göre bölgeler
Bu bölgeler; hava yolu, demir yolu, kara yolu ve deniz yolu özelliklerine göre oluşturulan bölgeleri kapsar.
Karma bölgeler
Bu bölgeler, birden fazla işlevin ön plana çıktığı bölgeleri kapsar. Örneğin İstanbul; ticaret, eğitim, sağlık, turizm, kültür ve sanayi bölgelerinin tamamında yer alır.
İşlevsel Özelliklerine Göre Bölgeler
Mülki idari özelliklerine göre bölgeler
İl, ilçe ve köy gibi idari anlamda oluşturulan Bölgelerdir
Yerel yönetim özelliklerine göre bölgeler
İl özel idareleri ile belediyelere ait yönetim alanlarını gösteren bölgelerdir.
Kamu kurumlarının hizmet özelliklerine göre bölgeler
Bazı kamu kurumları tarafından planlanan hizmetlerin ülke genelinde daha kontrollü biçimde yürütülmesini sağlamak amacıyla oluşturulan bölgelerdir. Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü, Karayolları Genel Müdürlüğü, Orman Genel Müdürlüğü ve Türkiye Radyo Televizyon Kurumu ülkemizde hizmet bölgeleri bulunan kamu kurumlarından bazılarıdır.
Bölge Sınırları
Bölge sınırları, bölgeyi oluşturma amaç ve ölçütlerine göre değişiklik gösterebilir. Doğal özelliklere (yer şekilleri, iklim, su durumu, bitki örtüsü vb.) bağlı olarak oluşturulan bölgelerin sınırlarının değişmesi çok uzun zaman alabilir. Ancak beşerî ve ekonomik özelliklere (tarım, nüfus vb.) göre oluşturulan bölgelerin sınırları kısa sürede değişebilir. Hatta bazı bölgeler, tarihî süreç içerisinde ortadan kalkarak yapılan yatırımlarla yeni bölgelere dönüşebilir (DOKAP). Bazı bölgelerin sınırları birbiriyle örtüşürken bazılarınınki tamamen birbirinden farklı olabilir. Örneğin ılıman iklim bölgeleri, yoğun nüfuslu bölgeler ve gelişmiş ulaşıma sahip bölgelerin sınırları birbirleriyle örtüşmektedir.
Genç oluşumlu araziler ile taş kömürü çıkarma alanları bölgesinin sınırları ise örtüşmemektedir. Bazı bölgelerin sınırları tam olarak belliyken bazı bölgelerin sınırları tam olarak belli değildir. Örneğin ülkemizin siyasi sınırları kesin hatlarla bellidir. Ancak Akdeniz iklimi ile karasal iklim arasındaki sınırlar kesin olarak belirlenemez.
Teşekkürler çok işime yaradı