Arayış Yılları (17. Yüzyıl) Konu Anlatımı
Tarih ayt konu anlatımı, Tarih tyt konu anlatımı , Tarih yks konu anlatımı… Merhaba arkadaşlar sizlere bu yazımızda Arayış Yılları (17. Yüzyıl) Konu Anlatımı hakkında bilgi vereceğiz. Yazımızı okuyarak bilgi edinebilirsiniz
Arayış Yılları (17. Yüzyıl)
Duraklama Dönemi Nedenleri
İç ve Dış nedenler olarak ikiye ayrılır.
İç Nedenler
Siyasi » İdari
» Sancağa çıkma uygulamasının terk edilmesinin (Çelebilerin deneyim kazanamaması) kuvvetli merkeziyetçilikle yönetilen Osmanlı Devleti’nin gücünü azaltması.
» Devlet adamları arasında hizipleşmelerin ve haremin siyasete müdahale etmesinin idareyi zorlaştırması, dağınık bir düzen oluşturması.
» Kapıkulu ocaklarının iktidar mücadelelerine dahil edilmesi; kışkırtılarak politize edilip kullanılmaları.
» Ulema, kapıkulu ve devlet adamlarının iktidar mücadeleleri sonucunda sürekli değişimi; iktidarın çok değişken olması.
» Rüşvet ve adam kayırmanın yaygınlaşması.
Askeri
» İltizam sistemi ile devlet topraklarının 1 yıllığına mültezime kiralanması.
» Tımar sisteminin mültezimlerın sayısı arttıkça bozulması ve tımarlı sipahilerin işsizlik yüzünden eşkiyalığa başlayıp kargaşa yaratmaları.
» Kapıkulunun düzeninin bozulması
» Devşirme sisteminin bozulması
» Türklerin de kayırma sonucu ocaklara alınması
» Kapıkullarının yasak olmasına rağmen ticaretle uğraşmaları
» 40 yaşından önce evlenme yasağının ihlalinin yaygınlaşması
» Devlet adamları tarafından tahrik edilip kullanılmaları
Ekonomik
» Seferler ve fetihlerin durması yüzünden ganimet gelirinde azalma görülmesi.
» Coğrafi keşifler yüzünden ticari güzergâhların dağişmesi ve Osmanlı’nın elindeki güzergâhların kullanımlarının veya değerlerinin azalması.
» Kapitülasyonlar sonucu yabancı tüccarların Osmanlı ekonomisininden faydalanmaları
» Paranın değeri ve alım gücünün altın oranı yüksek Avrupa paraları karşısında düşmesi ve akçanın altın oranının hulufe verirken cebi yakmaması için düşürülmesi.
» İltizam sistemi ile devletin tımar gelirlerinin azalması ve tımar sistemiyle ödenen maaşların başka yollardan ödenmesi gerekmesi.
Sosyal
» Anadolu’da güven ortamının azalması.
» Bozulan ekonomi sonucu halkın vergi yükünün artması.
» Çiftbozan (köyü terk) vergisi yüzünden köylülün ayaklanmaya gitmesi.
Dış Nedenler
Rönesans
» Avrupa’nın bilim, teknik ve düşünsel atılımlar sayesinde ilerlemesi ve Osmanlı’nın bu atılımlara ayak uyduramaması.
Reform
» Avrupa’daki katı din baskısının azalması, serbest ve laik düşüncenin ortaya çıkması. Dinin sınırladığı gelişimden bilimsel gelişmeye geçilmiş olması.
Coğrafi Keşifler
» Ticaret yollarının ve güç dengelerinin Avrupa’nın lehine değişmesi.
» Yeni pazarlar keşfedilmesi.
» Yeni ürünlerin keşfi ile tarım ve fetih toplumu olan Osmanlı’nın pazar payını kaybetmesi.
» Köle ticareti yapan batının bu sayede güçlenmesi.
Avrupa’daki Siyasi Değişimler
»Dağınık ve kolay yenilen feodal beylik ve topluluklardan güçlü merkezi krallıklara geçen Avrupa’nın güçlenmesi; Avusturya gibi güçlü devletler karşısında Osmanlı’nın batıdaki ilerlemesinin durması.
Doğal Sınırlar
»Afrika’da çöle, doğuda İran’a, batıdaysa Avusturya sınırlarına gelinmiş olması.
»Fetih yapmanın zaman açısından zor olması.
Dönemin Padişahları
» III. Murat (1574 »1595)
» II. Mehmet (1595 » 1603)
» I. Ahmet (1603 » 1617)
» I. Mustafa (1617 » 1618)
» II. Osman (1618 » 1622)
» I. Mustafa » Tekrar (1622 » 1623)
» IV. Murat (1623 » 1640)
» Sultan İbrahim (1640 » 1648)
» IV. Mehmet (1648 » 1687)
» II. Süleyman (1687 » 1691)
» II. Ahmet (1691 » 1695)
» II. Mustafa (1695 » 1703)
17. Yüzyıl İsyanları
Merkezi (İstanbul) İsyanları
I»II. Murat, II. Osman, IV. Murat, IV. Mehmet zamanlarında görüldü.
»Kapıkulu askerleri, zaman zaman da halk ve ulema sınıfının katılımıyla gerçekleşmiştir.
»En büyükleri II. Osman’ın tahttan indirilerek öldürüldüğü isyan ile IV. Mehmet zamanında Vakay»ı Vakvakiye (Çınar Vakası) adıyla gerçekleşen isyanlardır.
Celali İsyanları
» Celâli İsyanları, Yavuz Sultan Selim Dönemi’nde başlamıştır. Bu isyanların, Celâli İsyanları olarak adlandırılması Tokat ve çevresinde isyan eden Bozoklu Celâl’den gelmektedir
Nedenleri
» Uzun süren Osmanlı»Avusturya ve Osmanlı İran savaşlarının gelirleri azaltması
» Osmanlı Devleti’nin ekonomisinin zayıflaması
» Tımar sisteminin bozulması
» Vergilerin yükseltilmesi
» İltizam sistemiyle istenilen sonuca ulaşılamaması
» Eski askerlerin eşkıyalık faaliyetlerine yönelmesi
Sonuçları
» İsyanların bastırılmasında şiddet ve baskı uygulandığı için sağlanan huzur uzun ömürlü olmamıştır.
» Sosyal açıdan bakıldığında Anadolu’da birçok insan hayatını kaybetmiş, köyler boşalmıştır.
» Halkın can ve mal güvenliği isyanlar boyunca tehlike altına girmiştir.
» İsyanlardan dolayı tarımsal ve hayvansal üretim düşmüş, işsizlik artmıştır.
» Köylerden şehirlere yapılan göçler sebebiyle kırsal nüfus azalmıştır.
» Göç, şehir hayatında yeni sorunları doğurmuştur.
» Ekonomik açıdan ise vergilerin düzenli toplanamayışı Osmanlı ekonomisini zayıflatmıştır.
Yeniçeri İsyanları
» XVII. yüzyılda İstanbul’da çıkan isyanlar genel olarak yeniçeriler tarafından çıkarılan isyanlardı.
» Yeniçeri Ocağının bozulmaya başlaması, III. Murat Dönemi’nde başladı
Yeniçeri Ocağının bozulma Nedenleri
» Yeniçeriler arasında evli olanların sayısının artması
» Askerlik dışında ticaret ve esnaflık gibi işlere yönelmeleri
» Vezir»i âzama hatta padişahlara baskı kurarak istediklerini yerine getirmeye başlayıp saraydaki çeşitli gruplar arasındaki iktidar mücadelesine alet olmaları
» Yeniçeri Ocağı kanunnamelerinin yerini yeni geleneklerin alması
» “Ocak devlet içindir.” Anlayışının yerini “Devlet ocak içindir.” Anlayışının alması
» XVII. yüzyıldan itibaren devşirme sistemin terk edilmesi
» Yeniçeri Ocağının saraya karşı ulemanın yanında yer alması
» Yenilikleri reddeden bir yapı hâline dönüşmesi
İsyanların Sebep ve Sonuçları
» Maaşlarındaki gümüş oranın düşürülmesi
» Culüs bahşişi alamamaları
» Bazı devlet adamlarının kışkırtmaları gibi nedenlerle ayaklanmışlardır.
» II. Osman’ın Lehistan seferi sırasındaki disiplinsizlikleri nedeniyle ocağın kaldırılmak istenmesi II. Osman’ı şehit etmelerine neden olmuştur.
» Devletin merkezi otoritesi sarsılmıştır
17. Yüzyıl Islahatları
Genel Özellikleri
» Avrupa örnek alınmamıştır.
» Yüzeyseldir, baskı ve şiddete dayanır.
» Devlet politikası haline gelmemiş, gelişme imkanı bulamamışlardır.
» Yeniçeri, ulema ve halkın tepkisiyle karşılaşmıştır.
» Genel olarak başarılı olamamıştır.
» Yönetim, hukuk ve teknik alanlarda ıslahat yapılmamıştır.
» Duraklamaya çözüm olmamışlardır.
Tarhuncu Ahmet Paşa
IV. Mehmet’in sadrazamıdır. “Tarhuncu Bütçesi” adında modern ve denk bütçe hazırlamıştır. Devletin alacaklarını kişi ve kurumlardan tahsil etmiştir. İsrafı önleyip, maliyeyi düzenlemiştir. Çıkar çevreleri tarafından idam edilmiştir.
Genç Osman(II. Osman)
Yeniçeri Ocağı’nı kaldırmayı düşünmüştür. Sarayı halka açmaya çalışmıştır. Sosyal alanda ıslahat yapan ilk padişahtır.
Kuyucu Murat Paşa
I. Ahmet’in sadrazamıdır. Celâli İsyanlarını şiddetle bastırmıştır.
IV. Murat
İstanbul ve Celali İsyanlarını bastırmış, devlet üzerindeki kadınlar ve saray ağaları saltanatına son vermiştir. Şiddet ve korku politikasıyla nizamı sağlamış, içki, tütün ve gece sokağa çıkma yasağı getirerek ahlaki alanda ıslahatlar yapmıştır. Koçi Bey’e raporlar hazırlatarak köklü ıslahatlar gerçekleştirmeyi düşünmüşse de ömrü yetmemiştir.
I. Ahmet
Ekber ve erşed sistemini getirdi. Osmanlı tarihinde veraset sisteminde son kez değişiklik yaptı.
Köprülüler Dönemi
Köprülü Mehmet Paşa: Şartlı olarak başa geçmiş, baskı ve şiddet yoluyla isyanları bastırmıştır.
Köprülü Fazıl Ahmet Paşa: Kısa bir dönemde olsa devlete eski günlerini yaşatmış, ordu, donanma ve maliyede düzenlemeler yapmıştır.
TYT Tarih Konuları Konu Dağılımı için tıklayınız.
