8. Sınıf Fiziksel ve Kimyasal Değişimler Konu Anlatımı
Bu yazımızda sizlere LGS Fen Bilimleri konusu olan aynı zamanda 8. sınıf konuları arasında yer alan Fiziksel ve Kimyasal Değişimler hakkında bilgilendireceğiz.
Fiziksel ve Kimyasal Değişimler
Fiziksel Değişimler
Maddenin başka bir maddeye dönüşmeksizin gözlenebilen ve ölçülebilen özelliklerine fiziksel özellikler denir. Renk, koku, tat, çözünme, hacim, kütle, özkütle elektrik iletkenliği vb. fiziksel özelliklerdir. Maddenin sadece fiziksel özelliklerinin değiştiği olaylara fiziksel değişim denir.
Kırılma:
Örnek: Odunun kırılması, buzun kırılması, yumurtanın kırılması,
Çözünme:
Şeker, karbon, hidrojen ve oksijen atomlarından oluşur. Suyun içinde çözünen şekerin atomları değişmez. Aynı şekilde, suda çözünen tuz da sadece fiziksel olarak değişir.
Hal Değişimi:
Maddenin ısıya bağlı olarak fiziksel açıdan değişmesidir.
Örnek: Suyun donarak sıvıdan katı hale geçmesi, buzun eriyerek katıdan sıvı hale geçmesi
Ufalanma:
Maddenin ufalanarak fiziksel değişime uğramasında beşeri faktörler etkilidir.
Örnek: Salata ya da soğanın rendelenmesi / Kahvenin öğütülmesi
Genleşme – Büzülme:
Isı artışına bağlı olarak katı ve sıvı maddelerin uzunluğu değişir. Bazı maddelerde hem uzunluk hem de hacim artışı gözlemlenir. Büzülme ise maddelerin soğutulması sonucu meydana gelir. Maddenin yapısı ve maruz kaldığı ısı oranı, genleşme ve büzülme miktarını belirleyen unsurlardır.
Örnek: Metal bir levhanın genleşmesi / Çeliğin büzülmesi
Yırtılma:
Örnek: Defter kağıdının yırtılması / Giysilerin yırtılması
Karışım:
İki veya daha fazla maddenin bir araya getirilmesine karışım denir. Örneğin kum ve su karıştırıldığında iki maddenin de görünümü değişir. Ama atom ve moleküllerinde herhangi bir değişim olmaz.
Diğer örnekler: Çakıllı Kum / Talaşlı Su
Fiziksel Sindirim
Besinlerin sindirimi ağızda başlar. Dişlerle parçalanan gıda ürünleri, fiziksel değişime örnektir.
Kimyasal Değişimler
Maddelerin kimyasal özelliklerinin (tanecik yapısının) değiştiği olaylara kimyasal değişim denir. Kimyasal değişimler sonucu oluşan maddeler fiziksel yollarla eski hâline dönemezler.
Mayalanma:
Sütün mayalanarak yoğurda dönüşmesi, kimyasal bir değişimdir.
Çürüme:
Ayrışma adıyla da bilinir. Şişme, aktif çürüme ve ileri çürüme olmak üzere üç aşamadan oluşur.
Örnek: Biber, domates ve salata gibi sebzelerin çürümesi.
Yanma:
Yanan maddelerde karbondioksit ve su gibi yeni atomlar oluşur. Bu nedenle maddelerin yanması fiziksel değil kimyasal değişime yol açar.
Örnek: Kağıdın yanması, lastiğin yanması
Paslanma:
Zaman içerisinde bazı maddeler aşınır ve eskir. Bu da paslanmaya yol açar. Demir ve gümüşün paslanması kimyasal değişimdir.
Pişirilme:
Yüksek ısıda pişirilen her çeşit yemek, kimyasal olarak değişime uğrar.
Kokuşma:
Maddelerde bakteri oluşumu sonucu kokuşma meydana gelir.
Örnek: Peynirin kokuşması
Kızartılma:
Örnek: Patlıcanın kızartılması, etlerin kızartılması
Solunum:
Hücresel solunumda alınan oksijen, karbondioksite dönüşür. Tüm canlılarda görülen solumada atom, kimyasal olarak değişir.
Küflenme:
Bakteri ve mantarlar maddelerin küflenmesine neden olur.
Örnek: Ekmeğin küflenmesi
Kimyasal Sindirim:
Bir besin büyük parçalarla sindiriliyor ise bu mekanik ya da fiziksel sindirim olarak adlandırılır. Besinlerin enzimler vasıtasıyla daha küçük parçalara ayrılması ise kimyasal sindirimdir.
Fotosentez:
Bitkilerin fotosentez yapması kimyasal değişimdir.
Kimyasal Reaksiyon
İki maddenin birleşmesi sonucu yeni bir maddenin ortaya çıkmasına kimyasal reaksiyon ya da tepkime adı verilir.
