7. Sınıf Cümlelere Hakim olan Duygular Konu Anlatımı

Cümleler, düşüncelerimizi bildirmenin yanı sıra duygularımızı da ifade edebileceğimiz yapılardır. Dilimizdeki cümleleri, ifade ettikleri duygulara göre (cümleye hakim olan duygulara göre) aşağıda 16 başlıkta değerlendireceğiz. 7. Sınıf Cümlelere Hakim olan Duygular bu yazıda.

Cümlelere Hakim olan Duygular

Yakınma (Şikayet) Cümleleri

Genellikle olumsuz durumlardan duyulan rahatsızlığı, memnun olmamayı, sızlanmayı, huzursuzluğu ve şikayeti bildiren cümlelere yakınma (şikayet) cümleleri denir.

Örnekler:

»Yolları çöplüğe çevirdiler.
»Kötü not almaktan yoruldum.
»Akşama kadar yoğun çalıştı.
»Kaç gündür aramadı bile.

Yakınma (şikayet) cümleleri “başkalarına” sitem cümleleri ise “kişinin kendisine” söylenir. Ayrıca sitem cümlelerinde kişinin; sevdiği, yakınlık duyduğu kişiye duygusal bir kırgınlık duyması söz konusudur.

Sitem Cümleleri

Bir kimsenin yaptığı bir hareketten veya söylediği bir sözden dolayı duyulan üzüntünün, öfkelenmeden yumuşak bir şekilde dile getirildiği cümlelere sitem cümleleri denir.

Örnekler:

»Senden bunu hiç beklemezdim keşke anlatsaydın.
»Birazcık mutlu olmama bile izin vermedi.
»O kadar güzel hazırlanmıştım ki görmezden geldiler.
»İnsan, kendisine bunca emeği geçen insanı bir kere de olsa arayıp sorar.
»Demek ki zerre kadar değerim yokmuş.
»Görüşmeye gelemeyeceği bildirmek için bari telefon etseydin.
»En azından bir telefon etseydin.

Hayıflanma (Üzülme) Cümleleri

Geçmişte yapılamayanlar, elden kaçırılanlar için duyulan üzüntüye hayıflanma denir. Hayıflanma cümleleri, bir kişinin geçmişte yapamadığı bir işten dolayı duyduğu üzüntüyü anlatan cümlelerdir.Olay öznenin dışında yani öznenin bir müdahalesi olmadan doğal akışı içinde gerçekleşmektedir. Hayıflanma ifade eden sözcükler “eyvah, yazık” gibi sözcüklerdir.

Örnekler:

»Tatilde oturmayıp hazırlık yapsaydım işler bu kadar karışmazdı.
»Gençken ağır yükleri sırtlamasaydım bu ağrıları çekmek zorunda kalmazdım.
»Eyvah, ben böyle olacağını düşünemedim.
»Sana verdiğim emeklere yazık.
»Gayrimenkul çok arttı, keşke tüm paramla gayrimenkul alsaydım.
»Bu derse ayrıntılı çalışmamakla aptallık ettim.
»Şu bahçeye yıllar önce bir ağaç dikseydik şimdi gölgesinde serinleyebilecektik.

Hayıflanma cümleleri geçmişte yapılmayanlardan duyulan üzüntüyü ifade ederken, pişmanlık cümleleri ise geçmişte yapılan yanlış ya da hatalar sonucu duyulan üzüntüyü ifade eder.


Pişmanlık Cümleleri

Kişinin geçmişte yaptığı bir iş, hata ve yanlış; gerçekleştirdiği bir davranış ya da söylediği bir söz nedeniyle üzüldüğünü, kendi kendine şikayet ettiğini anlatan cümlelerdir.

Pişmanlık cümleleri “keşke” anlamı taşır. Pişmanlık cümleleri geçmişte yapılan hatalar ya da yanlışlar sonucu duyulan üzüntüyü anlatır ve bu cümleler kişinin kendisiyle ilgilidir.

Örnekler:

»Keşke ders çalışsaydım şimdi sınavı kazanmış olurdum.
»Bu işe bu kadar emek verdiğime yanıyorum.
»50’li yaşlarımda vaktimi boşa harcadım.
»Keşke param varken o evi de alsaydım.

Pişmanlık cümleleri geçmişte yapılan yanlışlar ya da hatalar sonucunda duyulan üzüntüyü anlatırken hayıflanma cümleleri geçmişte yapılmayanlar sebebiyle duyulan üzüntüyü ifade eder.


Ön Yargı (Peşin Hüküm) Cümleleri

Bir kişi veya bir durumla ilgili belirli şart, olay ve görüntülere dayanarak önceden edinilmiş olumlu veya olumsuz yargıları belirten cümlelerdir.

Ön yargı cümleleriyle ilgili yapılan en büyük yanlış “ön yargıların sadece olumsuzluk” anlattığını düşünmektir. Oysa olumsuz ön yargı bildiren cümleler bulunduğu gibi olumlu ön yargı bildiren cümleler de bulunur.

Örnekler:

»Ben zaten onun  suçlu olduğunu bilmiştim.
»Bu kitap bu yılın en çok okunan kitabı olacak.
»Bu çocuktan sana hayır gelmez.
»Ne kadar çabalarsa çabalasın başarılı olamayacak.

Şaşırma (Şaşkınlık) Cümleleri

Beklenmeyen, bir durumla, kişiyle ya da olayla karşılaşıldığında nasıl davranacağını ve ne yapacağını bilememe, düşünce karışıklığı yaşama, hayrete düşme, hayretler içinde kalma anlamı taşıyan cümlelerdir.

Örnekler:

»Bunu yaptığına inanamıyorum.
»Aman Allah’ım gördüklerim karşısında dondum kaldım.
»Bu takımı yeneceğimiz aklımın ucundan bile geçmemişti.
»Hayret! Sen bu evin yolunu bilir miydin?
»Dokuz kişi bir arabaya nasıl sığmış anlayamadım!

Özlem (Hasret) Cümleleri

Özlem (hasret) cümleleri; geçmişte yaşanan anları, günleri, olayları tekrar yaşama; bir şeyi, yeri, kişiyi tekrar görme isteğini ya da o anlara, günlere, kişilere, yere kavuşma arzusunu anlatan cümlelerdir.

Özlem cümleleri tekrar yaşama, görme, kavuşma arzusu taşır.

Örnekler:

»Memleketimin meyveleri gelince orada gibi hissettim
»Küçük ayıcık eski günlerden kalmıştı.
»Eskiden dışarıda oyunlar oynardık, şimdi dijital ortam var her şey unutuldu.
»Bugünleri sen de görebilseydin keşke.

Sevinme (Sevinç) Cümleleri

Sevinme (sevinç) cümleleri hoşa giden, istenen şeylerin gerçekleşmesi nedeniyle ortaya çıkan coşkuyu ve sevinci anlatır.

Örnekler:

»Çikolataları görünce çocuklaştı.
»Telefon çalınca mutluluktan havalara uçtu.
»Yaşasın yollar açıldı.
»En sevdiğim futbolcu gol attı.
Ȃok mutluyum.

Üzüntü (Üzülme) Cümleleri

Bir kişinin, yaşanan bir olay ya da karşısındakinin durumu, çaresizliği karşısında duyduğu bir şey yapamama hissini anlatan cümlelere üzüntü (üzülme) cümleleri denir.

Örnekler:

»Kadıncağızı haksız yere evden çıkardılar, evsiz kaldı.
»Güzelim İstanbul’un şu halini görünce içim parçalanıyor.
»Kedi temizlediğim her yeri kirletti.
»Onca emeğim boşa gitti, aldığım telefon çalındı.
»O güzelim çocuk, birkaç yılda zayıfladı.
»Sınavı kazanabilmek için çok çabalamıştı.

Pişmanlık cümleleri kendi yaptığımız davranışlardan duyduğumuz üzüntüyü ifade ederken üzüntü cümleleri başkalarının durumuyla ilgili duyduğumuz üzüntüyü anlatır.

Eli kanadığını görünce içim cız etti. ( başkasına duyulan üzüntü.)

Keşke dikkat etseydim elim kanamazdı.(yapılan bir işten dolayı oluşan üzüntü, pişmanlık.)

Kaygı (Endişe) Cümleleri

Olumsuz bir durumun gerçekleşme olasılığından dolayı duyulan kaygıyı anlatan cümlelerdir.

Örnekler:
Ȃok gecikti daha eve gelmedi.
»Raftan düşer mi tabaklar?
»Markette süt kalmış mıdır ki?
»Ya gelmezse.
»Ya senin düşündüğün gibi değilse.

Kaygı cümleleri “bir durumun olumsuz sonuçlanma olasılığı” ile ilgili hissi anlatırken kuşku (şüphe) cümleleri “bir gerçeğin ne olduğunu kestirememe” anlamı taşır.

»Bizim eşyalarımızı çalar mı bu adam? (burada kaygı belirtisi var eşyaların çalınacağından endişeleniyor)

»Eşyalarımızı çalan adam o muydu? (şüphe var kim olduğu belli değil )

Küçümseme Cümleleri

Bir kişiye veya bir olaya değer vermeme, onu küçük görme, önemsememe, hafife alma anlamı taşıyan cümlelere küçümseme cümleleri denir.

Örnekler:

»Birde büyüyüp doktor olacakmış.
»Sen kimsin ki bana karışıyorsun.
»Birde bana kafa tutuyor.
»Böyle bir toplantıda bu gibi adamların ne işi olur?
»Bu gazetenin editörleri kendilerini bilmiş zannediyor.
»İki kelime konuştu diye İngilizce öğrendiğini sanıyor.

Azımsama Cümleleri

Bir şeyin miktarca az olduğunu, yetersiz görüldüğünü ifade eden cümlelere azımsama cümleleri denir.

Örnekler:

»Aldığım maaş bu kadar mıydı?
»Hemen bi tanecik mi çikolata varmış?
»Günlerdir çalışıyorsun, ne kadar az iş yapmışsın.

Küçümseme cümleleri “nitelik” ile ilgilidir ve “değersiz görme, küçük görme, önemsememe” anlamı taşır. Azımsama cümleleri ise “nicelik” ile ilgilidir ve “sayısını, miktarını yetersiz görme” anlamı taşır.

»Bu kadar değerli birisi olduğunu düşünmüyorum.(karşı tarafı küçümseyerek değersiz olduğunu söylüyor )

»Bu kadar az maaş aldığını bilmiyordum. (aldığı maaşın miktarını azımsıyor)

Beklenti Cümleleri

Gerçekleşmesi istenen, istenmeyen, beklenen, umulan davranış, iş ve durumları ifade eden cümlelere beklenti cümleleri denir.

Beklenti cümleleriyle anlatılanların kimileri gerçekleşir kimileri gerçekleşmez.

Örnekler:

»Derslerinde başarılı olacağına inanıyorum.
»Beş yıl sonra bir evim  olacak, inşallah.
»Bu yıl daha fazla buğday üretmek için çok çalışacağız.
»Sezon sonunda çiftçinin yüzü güler umarım.
»Geçen günden sonra beni bir daha aramaz diye düşünüyorum.

Yadsıma (İnkar) Cümleleri

Yadsıma cümleleri, yapılan bir şeyin yapılmadığını, söylenen sözün söylenmediğini veya tanık olunan bir şeyin bilinmediğini ifade eden cümlelerdir.

Örnekler:

»Ben oradaydım ama olanları görmedim.
»Kim demiş benim hastaneye uğramadığımı!
»Ben seni hiç üzer miyim?
»Hakkımda söylenenleri kabul etmiyorum.
»Ben senin kalbini kıracak bir şey yapmadım.

Beğenme (Takdir Etme) Cümleleri

Beğenme (takdir etme) cümleleri; bir varlığın, kişinin, durumun, ya da olayın hoşumuza gittiğini, beğenimizi kazandığını, memnuniyetle karşılandığını, güzel ve iyi bulunduğunu ifade eden cümlelere beğenme (takdir etme) cümleleridir.

Örnekler:

»Bu yaptığın çok hoşuma gitti.
»Gökyüzüne baksana ne kadar mükemmel.
»Her şey olağanüstü olmuş.
»Yemek çok lezzetliydi.

Heyecan Cümleleri

Üzüntü, sevinç, korku anlarında ortaya çıkan duygu durumunun geçici değişimini anlatan cümlelere heyecan cümleleri denir.

Örnekler:

»Ağzı kulaklarına vardı sen geleceksin diye.
»Aşağı düşecek diye yüreğim ağzıma geldi.
»Olanları görünce elim ayağıma dolaştı.

7. Sınıf Türkçe Konuları için tıklayınız

yorumlar
ZİYARETÇİ YORUMLARI - 0 YORUM

Henüz yorum yapılmamış.

yorum-yaz
BİR YORUM YAZIN

Soru: 20 + 2 kaçtır?


Ağzı teneke kaplı Deyiminin Anlamı Örnek Cümle içinde Kullanımı? TDK - Ağzı oynamak Deyiminin Anlamı Örnek Cümle içinde Kullanımı? TDK - Ağzı olan konuşuyor Deyiminin Anlamı Örnek Cümle içinde Kullanımı? TDK - Ağzı köpürmek Deyiminin Anlamı Örnek Cümle içinde Kullanımı? TDK - Ağzı kilitlenmek Deyiminin Anlamı Örnek Cümle içinde Kullanımı? TDK - Ağzı dolu dolu konuşmak Deyiminin Anlamı Örnek Cümle içinde Kullanımı? TDK - Ağzı dili tutulmak Deyiminin Anlamı Örnek Cümle içinde Kullanımı? TDK - Ağzı dili bağlanmak Deyiminin Anlamı Örnek Cümle içinde Kullanımı? TDK - Ağzı dili (ağzı) kurumak Deyiminin Anlamı Örnek Cümle içinde Kullanımı? TDK - Ağzı çiriş çanağına dönmek Deyiminin Anlamı Örnek Cümle içinde Kullanımı? TDK - Ağzı açık kalmak Deyiminin Anlamı Örnek Cümle içinde Kullanımı? TDK - Ağza tat, boğaza feryat Deyiminin Anlamı Örnek Cümle içinde Kullanımı? TDK - Ağza almamak Deyiminin Anlamı Örnek Cümle içinde Kullanımı? TDK - Ağza alınmaz (alınmayacak) Deyiminin Anlamı Örnek Cümle içinde Kullanımı? TDK - Ağza (ağızlara) düşmek Deyiminin Anlamı Örnek Cümle içinde Kullanımı? TDK - Ford, Audi, BMW, Chevrolet, Citroen, Dacia, DS Automobiles, Fiat, Honda, Hyundai, Iveco, Jeep, KIA, Land Rover, Mazda, Mercedes, MINI, Nissan, Opel, Peugeot, Renault, Seat, Skoda, Ssangyong, Toyota, Volkswagen, Volvo,Sıfır Araba,Araba,jaguar araba,oyunlar,jaguar,Eğitim,egitim,çınar kozmetik,gratis,farmasi kozmetik,üniversite,vakıf üniversitesi, özel üniversite, hukuk, tıp, sağlık bölümleri,pilotaj, özel sağlık sigortaları, forex, amerika dil eğitimi,Tıp Fakültesi Ücretli, hukuk ücretli,
Basari Sıralamaları