6. Sınıf Türklerin Anayurdu Orta Asya Konu Anlatımı
6. sınıf konu anlatımları. 6. sınıf Tarihe Yolculuk Konu Anlatımı. 6. sınıf sosyal Bilgiler, 6. sınıf sosyal Bilgiler konu anlatımı, 6. sınıf Tarihe Yolculuk Konu Anlatımı işte yazımızda.
Türklerin Anayurdu Orta Asya
Asya Hun Devleti (MÖ 220-MS 216)
– Orta Asya’dan göç etmeyip kalan Türkler tarafından kurulmuştur.
– Çinliler bu dönemde Türk akınlarına karşı koymak için Çin Seddi’ni yapmışlardır.
– Metehan döneminde Çinlilerle mücadele edilmiş, ülke en geniş sınırlarına ulaştırılmıştır.
– Orduyu onluk sisteme göre gruplamıştır(onbaşı, yüzbaşı,binbaşı gibi).
– Oğuz Kağan Destanı önemli destanlarındandır.
– İkili Sistem ile ülkenin bütünlüğü ve güvenliği sağlanırdı. Bu sistemde devlet Doğu ve Batı olmak üzere ikiye ayrılırdı. Doğu’da Hakan, Batı’da ise Hakan’ın kardeşi ya da akrabası bulunurdu.
– Bugünkü Türk Kara Kuvvetleri’nin kuruluş tarihi Mete Han’ın tahta çıkış tarihi olarak kabul edilmiştir. (MÖ 209)
– Mete Han öldükten sonra devlet ikiye ayrılmış daha sonra Çin egemenliğine girmek istemeyen kavimler batıya göç ederek Kavimler Göçü‘nü başlattı.
– Çin’in hakimiyetinde yaşamak istemeyen Türkler MS 375 yılında Orta Asya’dan başlayıp, Karadeniz’in kuzeyinden Avrupa’ya doğru göç etmeye başladılar. Önlerine çıkan kavimlerle çatışmalara girerek onları Avrupa’ya doğru itmeye başladılar. Bunun sonucunda Kavimler Göçü yaşandı.
Kavimler Göçünün Sonuçları:
– Bugünkü Almanya, İtalya, İspanya ve İngiltere gibi devletlerin temelleri atıldı.
– Roma İmparatorluğu Doğu(Bizans) ve Batı olmak üzere ikiye ayrıldı.
– Avrupa’da Türk devletleri kurulup Türk kültürü geniş coğrafyaya yayılmaya başladı.
– Avrupa’da merkezi krallıkların zayıflaması sonucu Derebeylik (Feodalite) rejimi kuruldu.
– Hristiyanlık dini Avrupa’ya gelen kavimler arasında yayılmaya başlandı.
– İlkçağ kapandı, Orta Çağ başladı.
– Türkler sadece Çin’in baskısından dolayı değil; İklim şartları, Kuraklık, Hayvanlarını beslemek için otlak arayışı kendi aralarındaki mücadeleler ve Cihan(dünya) hakimiyeti için fetih arzusu gibi etmenlerden dolayı da göç etmişlerdir. Hunlar ‘ın ve diğer Türk boylarının bazıları göç etmesine rağmen Orta Asya’da diğer Türkler de varlıklarını sürdürmüşlerdir.
I. Kök Türk Devleti (552-630)
– Çin baskısından kurtulan Türkler iç karışıklıklardan yararlanarak bağımsız oldular.
– Kök Türklerin bu yılları Ergenekon Destanı’nın konusu olmuştur.
– İpek yoluna hakim olmuşlardır.
– Zamanla Çin hakimiyetine girerek bağımsızlıklarını kaybetmişlerdir.
– Orhun Kitabeleri bu dönemde yapıldı.
– Bilge Kaan en parlak dönemiydi.
– İlk kez Türk adını taşıyan devlet kurmuşlardır.
I. Kök Türk Devleti yıkılınca Türkler Çin’in esareti altına girmiştir. Bu esaretten kurtulmak isteyen Kürşad ve 39 askeri Çin’e baş kaldırmıştır. 40 kişinin yaktığı bu bağımsızlık ateşi dilden dile, ilden ile yayılarak II. Kök Türk Devleti’nin kurulmasını sağlamıştır.
II. Kök Türk Devleti (Kutluk Devleti) (682-745)
– Köktürk devletinin dağılmasından Çinlilere başkaldıran Türkler Kutluk Kağan liderliğinde Ötüken’i aldı. Kutluk Kağan İlteriş unvanı alarak II. Kök Türk (Kutluk) Devletini kurdu. (682-742)
– Bilge Kağan döneminde Kök Türk Devleti en güçlü dönemini yaşadı. Bilge Kağan, kardeşi Kültigin ve veziri Tonyukuk ile beraber devletin birliğini yeniden sağladı.
– II. Kök Türk Devleti’nde Bilge Kağan’dan sonra devletin başına geçen kağanların yetersiz olmaları zamanla devleti zayıflattı. Zayıflayan II. Kök Türk Devleti 742 yılında Uygurlar tarafından yıkıldı.
– Hun ve Kök Türkler döneminde konargöçer yaşam tarzının yanında yerleşik hayat tarzını yansıtan tarım havzalarının örneklerine de rastlanır. Çin’den tarım aletleri ve tohumluk buğday alınması, sulama kanalları açılması vb.
– Kök Türk heykel sanatının en güzel örnekleri balballardır. Türkler, ölen kahramanlarının mezarları başına hayattayken yendiği ve öldürdüğü düşmanlarının heykellerini dikerlerdi.
Bu heykellere balbal adı verilirdi. Uygur heykel sanatının kaynağı balballara dayanıyordu.
– Kök Türk Yazıtları olarak adlandırılan abideler II. Kök Türk Devleti’ne aittir. Ayrıca Bengü Taş (Ebedî Taş) ismi de verilen bu yazıtlarda Türk adı ilk defa millet adı olarak kullanılmıştır.
– Kök Türk Yazıtlarında dünyanın yaratılışı, Kök Türk Devleti’nin kuruluşu, yıkılışı ve tekrar kuruluşu anlatılmıştır. Bu yazıtlarda toplumsal hayatın her alanıyla ilgili öğütler verilmiştir. Bu yazıtlar 38 harften oluşan Kök Türk alfabesi ile yazılmıştır.
– Kök Türklerden günümüze kalan en önemli eser Orhun Yazıtlarıdır. (Köktürk Kitabeleri)
– Bu kitabeler Bilge Kağan, Kültigin Kağan ile Vezir Tonyukuk adına dikilmiştir.
– Bu yazıtları Danimarkalı Wilhem Thomsen çözmüştür.
– Bunlar Türk tarihi ve edebiyatının ilk yazılı belgeleridir. Bundan önceki Türk tarihini Çin kaynaklarından öğreniyoruz.
– Bu yazıtlarda Köktürk Tarihi ve Türk Uygarlığı hakkında önemli bilgiler verilmektedir.
Uygur Devleti (745-840)
– 745 yılında Kutluk Bilge Kül Kağan tarafından kurulan Uygur Devleti, kendinden önceki Türk devletlerinin devamı niteliğindedir. Orta Asya’da siyasi birlik Uygurlarla bir kez daha sağlandı.
– Uygurlar tarım için su kanalları yaparak çok uzaklardan su getirdiler. Değirmen taşları ve harman araçları yaptılar.
– Hukuk vesikalarına göre Uygurların borç vermede ve para işlerinde belirli bir yöntemleri vardı. Pazarlarda para kullanılarak ticaret yapılırdı.
– Uygurlar taş üzerine yazmak yerine kâğıtlar üzerine yazmaya başlamışlardır. Bu gelişmeler Türk kültür hayatı bakımından çok önemli neticeler doğurmuştur.
– Uygurlar Mani dinini kabul etmişlerdir. Mani dinine göre hayvansal gıdaların tüketilmesi yasaktı. Uygurlar bitkisel gıda tüketmek için toprağı ekip biçmeye başladılar. Bu yüzden Uygurlar, yerleşik hayata alışmış ve savaşçı özelliklerini yitirmeye başlamışlardır.
– Uygurlar, Mani dinini öğrendikleri Soğdların alfabelerini alarak geliştirmişlerdir. Bu yeni yazı sayesinde millî bir edebiyat geliştirmişlerdir. Uygurlar bu dönemde edebiyatta, sanatta ve medeniyet alanında çok önemli eserler vermişlerdir. Hatta kendilerinden sonra gelen pek çok devlete örnek olmuşlardır. Uygurlar her mabette bir kütüphane kurmuşlardır. Tahta oyma kalıplı matbaa tekniğini kullanmışlardır. Birçok el yazması eser yanında baskı tekniğini kullanarak eserler ortaya koymuşlardır.
