4. Sınıf Madde ve Karışım Konu Anlatımı

Bu yazıyı okuduğunuzda Beş duyu organımızı kullanarak maddeyi niteleyen temel özellikleri açıklayacak, Maddenin katı, sıvı ve gaz hâllerini tanıyarak bunlara örnekler verecek, Farklı maddelerin kütle ve hacimlerini ölçecek, Madde ve cisim arasındaki farkları açıklayacak, Saf madde ve karışımları tanıyarak karışımları ayırma yöntemlerini keşfedecek, Karışımları ayırmanın ekonomik değeri hakkında bilgi sahibi olacaksınız.4. Sınıf Madde ve Karışım Konu Anlatımı, Madde ve Karışım Konu Anlatımı,4. Sınıf Fen Bilimleri konu anlatımı

Madde ve Karışım

Maddeler bu hâllerine göre saf madde veya karışım olarak sınıflandırılır.

Yapısında kendinden başka madde içermeyen maddelere saf madde adı verilir. maddedir. Saf maddeler tek çeşit madde içerir ve ayrıştırıldığında kendinden farklı bir madde ortaya çıkmaz. Örneğin bir demir ne kadar parçalanırsa parçalansın en küçük parçası yine demir olur. Çünkü demir saf bir maddedir.

İki veya daha fazla saf madde bir araya geldiğinde ise karışımlar meydana gelir.

Karışımları Ayırma Yöntemleri

Maddeler karışımları oluştururken kendi özelliklerini kaybetmez. Bir limon, limonatanın içinde de limon özelliği gösterir. Bunu, limonatayı içtiğimizde limon tadını alarak anlayabiliriz. Karışımı oluşturan maddeler özelliklerini kaybetmedikleri için ayrıştırılabilir.

Karışımları oluşturan maddeler birbirinden farklı özellik gösterebilir. Bunları birbirinden ayırmak için de değişik yöntemler kullanmak gerekir.

Süzme

Örneğin makarna kaynayınca sudan ayırmak için süzgeç kullanılır. Makarna süzgecin üzerinde kalırken su deliklerden akar. Bu şekilde süzgeç yardımıyla makarna ve su birbirinden ayrılır. Buna süzme yöntemi adı verilir.

Süzme yöntemi, genelde katı ve sıvı maddelerden oluşan karışımları ayırmak için kullanılan bir yöntemdir. Sıvı madde süzgecin altından akarken katı madde gözeneklerden geçemeyip süzgecin üzerinde kalır.

Katı ve gaz maddelerden oluşan karışımları ayırmak için de süzme yöntemi uygulanır. Ağza takılan maskelerin ince gözenekleri havayı içeri alırken toz, sinek gibi katı maddeleri dışarıda bırakır.

Eleme

Eleme, farklı büyüklükte katı maddelerden oluşan karışımları birbirinden ayırmak için kullanılan bir yöntemdir. Eleme yönteminde ayrılacak katıların büyüklüklerinin birbirinden farklı olması gerekmektedir.

Günlük hayatta; unun içindeki yabancı maddeleri ayıklarken, inşaatlarda harç malzemelerini çakıl ve taşlardan ayırırken, karışık bakliyatları birbirinden ayırırken eleme yöntemi kullanılabilir.

Mıknatısla Ayırma

Bir karışımda demir, nikel, kobalt gibi maddeleri içeren cisimler bulunuyorsa mıknatısla ayırma yöntemi tercih edilir. Karışıma mıknatıs yaklaştırıldığında mıknatıs bu maddeleri çeker ve ortamdan uzaklaştırır. Demir tozu, kum ve talaş karışımını da bu yöntemle ayırabiliriz.

Karışımların Ekonomik Değeri

Plastik, kâğıt, metal gibi bazı maddeler kullanıldıktan sonra fabrikalarda işlenerek tekrar kullanılabilir hâle getirilebilir. Bu işleme geri dönüşüm adı verilir.

Doğadaki kaynakların sınırsız olmadığı düşünüldüğünde karışımları ayırmanın ve ayrıştırılan maddeleri tekrar kullanmanın önemi daha iyi anlaşılmaktadır.

Geri dönüşümde kullanılacak maddeleri diğerlerinden ayırmak için karışımları ayırma yöntemlerinden yararlanılabilir.