3. Sınıf Eylem Kipleri Konu Anlatımı
3. sınıf konu anlatımları. 3. sınıf Eylem Kipleri Konu Anlatımı . 3. sınıf Türkçe, 3. sınıf Türkçe konu anlatımı, 3. sınıf Eylem Kipleri Konu Anlatımı işte yazımızda.
Eylem Kipleri
Bir fiilin -mek / -mak eki ile yazılmış haline o fiilin mastar hali dendiğini belirtmiştik. Fiiller cümle içerisinde mastar hali ile kullanılmazlar. Fiiller, köklerine gelen eklerle birlikte kullanılır. Bu eklerden biri de kip ekledir. Fiil kipleri haber ve dilek kipleri olmak üzere ikiye ayrılır.
Haber Kipleri
Çekiminde belirli bir zaman ifadesi bulunan fiillerdir. Yapılan fiilin geçmişte mi, şimdi mi, gelecekte mi yoksa her zaman mı yapıldığını gösterirler.
Geçmiş Zaman
Geçmiş zamanın eki -mi ve -di ekleridir. Türkçede geçmiş zaman iki tanedir:
» -miş ‘li geçmiş zamana duyulan geçmiş zaman,
» -di’li geçmiş zamana görülen geçmiş zaman denir.
Öğrenilen (Duyulan / Belirsiz) Geçmiş Zaman
Eki “-mış, -miş, -muş, -müş“tür. Kişinin duyduğu ya da öğrendiği bir eylemi anlatır. Fiilin gerçekleştiği kesin değildir. Sonradan fark edilme anlamı da katar.
gelmek fiilini şahıslara göre -miş’li (öğrenilen) zamana göre çekimleyelim.
| 1. Tekil şahıs (ben) | gelmişim |
| 2. Tekil şahıs (sen) | gelmişsin |
| 3. Tekil şahıs (o) | gelmiş |
| 1. Çoğul şahıs (biz) | gelmişiz |
| 2. Çoğul şahıs (siz) | gelmişsiniz |
| 3. Çoğul şahıs (onlar) | gelmişler |
Örnek:
Bize gelmiş.
Akşam çorba yapmış.
Dün çok ders çalışmışız.
Görülen(Bilinen) Geçmiş Zaman
Görülen geçmiş zaman ekleri -dı,-di,-du, -dü, -tı, -ti, -tu, -tü ekleridir. Fiilin gerçekleşme zamanı söylenme zamanından öncedir. Fiili söyleyen kişi, gerçekleşen fiili kendisi görmüştür.
gelmek fiilini şahıslara göre -di’li (görülen) zamana göre çekimleyelim.
| 1. Tekil şahıs (ben) | geldim |
| 2. Tekil şahıs (sen) | geldin |
| 3. Tekil şahıs (o) | geldi |
| 1. Çoğul şahıs (biz) | geldik |
| 2. Çoğul şahıs (siz) | geldiniz |
| 3. Çoğul şahıs (onlar) | geldiler |
Örnek:
Akşam size geldik.
Menengiç kahvesi yaptı.
Derslerine çalıştılar.
Şimdiki Zaman
Fiilin içinde bulunulan zamanda hem söylendiği hem de yapıldığı zamandır. Fiil kök ve gövdelerine getirilen “-(i)yor” ekiyle yapılır.
gelmek fiilini şimdiki zamana göre çekimleyelim.
| 1. Tekil şahıs (ben) | geliyorum |
| 2. Tekil şahıs (sen) | geliyorsun |
| 3. Tekil şahıs (o) | geliyor |
| 1. Çoğul şahıs (biz) | geliyoruz |
| 2. Çoğul şahıs (siz) | geliyorsunuz |
| 3. Çoğul şahıs (onlar) | geliyorlar |
Örnek:
Size doğru geliyorum.
Ödevlerini yapıyorlar.
Çorba yapıyor.
Gelecek Zaman
Fiilin bildirdiği işin, oluşun, hareketin hala gerçekleşmediğini ileride, gelecekte gerçekleşeceğini anlatan zamandır. Fiil kök ve gövdelerine getirilen “ -acak, -ecek” ekleriyle yapılır.
gelmek fiilini gelecek zamana göre çekimleyelim.
| 1. Tekil şahıs (ben) | geleceğim |
| 2. Tekil şahıs (sen) | geleceksin |
| 3. Tekil şahıs (o) | gelecek |
| 1. Çoğul şahıs (biz) | geleceğiz |
| 2. Çoğul şahıs (siz) | geleceksiniz |
| 3. Çoğul şahıs (onlar) | gelecekler |
Örnek:
Size gelecekler.
Ödevlerimi yapacağım.
Yemek pişirecek.
Geniş Zaman
Eylemin geçmiş, şimdiki ve gelecek zamanların tümüne ait olduğunun, yani her zaman tekrarlandığının bildirilmesinde ve genel yargıları anlatmakta kullanılır.
gelmek fiilini geniş zamana göre çekimleyelim.
| 1. Tekil şahıs (ben) | gelirim |
| 2. Tekil şahıs (sen) | gelirsin |
| 3. Tekil şahıs (o) | gelir |
| 1. Çoğul şahıs (biz) | geliriz |
| 2. Çoğul şahıs (siz) | gelirsiniz |
| 3. Çoğul şahıs (onlar) | gelirler |
Örnek:
Her akşam geliriz.
Erken kalkar.
Ödevlerinizi vaktinde yaparsınız.
Dilek Kipleri
Bir dileği, bir isteği, tasarlanan bir hareketi anlatan kiplerdir. Dilek kiplerinde zaman anlamı yoktur. Kip ve kişi ekleriyle eylemlerin olumlu, olumsuz, olumlu soru ya da olumsuz soru biçiminde çekimleri yapılır. Dilek kipleri 4’e ayrılır.
Gereklilik Kipi
Gereklilik kipinin ekleri -meli, -malı ekleridir. Fiile gereklilik anlamı katar, fiilin gerçekleşmesi gerekli ise bu kipi kullanırız. Bazen de tahmin katar. Olumsuzluk eki -ma, -me ile yapılır.
gelmek fiilini gereklilik kipi ile olumlu olumsuz çekimleyelim.
| 1. Tekil şahıs (ben) | gelmeliyim | gelmemeliyim |
| 2. Tekil şahıs (sen) | gelmelisin | gelmemelisiniz |
| 3. Tekil şahıs (o) | gelmeli | gelmemeli |
| 1. Çoğul şahıs (biz) | gelmeliyiz | gelmemeliyiz |
| 2. Çoğul şahıs (siz) | gelmelisiniz | gelmemelisiniz |
| 3. Çoğul şahıs (onlar) | gelmeliler | gelmemelisiniz |
Örnek:
Akşam gelmelisin
Ödevlerini yapmalılar.
Bu şekilde davranmamalısın.
Şart Kipi
Fiilin gerçekleşmesini şarta bağlayan kiptir. Fiillere getirilen “-se, -sa” ekleriyle yapılır. Bazen de dilek anlamı katar. (Keşke yaz gelse gibi.) Olumsuzluk eki -ma, -me ile yapılır.
gelmek fiilini şart kipi ile olumlu olumsuz çekimleyelim.
| 1. Tekil şahıs (ben) | gelsem | gelmesem |
| 2. Tekil şahıs (sen) | gelsen | gelmesen |
| 3. Tekil şahıs (o) | gelse | gelmese |
| 1. Çoğul şahıs (biz) | gelsek | gelmesek |
| 2. Çoğul şahıs (siz) | gelseniz | gelmeseniz |
| 3. Çoğul şahıs (onlar) | gelseler | gelmeseler |
Akşam gitmeseniz.
Ödevlerini yapsalar.
Şarkı dinlesek.
İstek Kipi
Cümleye istek, dilek, temenni anlamı katar. Cümle içerisinde genelde “-elim, -eyim” şeklinde kişi eklerini almış haliyle karşımıza çıkar.
gelmek fiilini istek kipi ile olumlu olumsuz çekimleyelim.
| 1. Tekil şahıs (ben) | geleyim |
| 2. Tekil şahıs (sen) | gelesin |
| 3. Tekil şahıs (o) | gele |
| 1. Çoğul şahıs (biz) | gelelim |
| 2. Çoğul şahıs (siz) | gelesiniz |
| 3. Çoğul şahıs (onlar) | geleler. |
Karşımıza alıp onunla konuşalım.
Akşama ne pişireyim?
Akşam arkadaşlarıyla ders çalışalar
Emir Kipi
Emir kipinin eki yoktur. Fiil çekimi yapılırken kip eki kullanılmaz sadece kişi ekleri kullanılır. 1. Tekil ve 1.Çoğul şahıslarda çekimi yoktur, kendimize emir veremeyiz.
gelmek fiilini emir kipi ile olumlu olumsuz çekimleyelim.
| 1. Tekil şahıs (ben) | — |
| 2. Tekil şahıs (sen) | gel |
| 3. Tekil şahıs (o) | gelsin |
| 1. Çoğul şahıs (biz) | — |
| 2. Çoğul şahıs (siz) | gelin |
| 3. Çoğul şahıs (onlar) | gelsinler |
Söyle onlara ders çalışsınlar.
Akşama perde pilavı pişirsin.
Buraya bir daha uğramasın.
