Toprağın Oluşum Süreci Konu Anlatımı
Merhaba arkadaşlar size bu yazımızda Coğrafya Konuları hakkında bilgi vereceğiz. Yazımızı okuyarak bilgi sahibi olabilirsiniz. Toprağın Oluşum Süreci Nedir? sorusunun cevabı aşağıda sizleri bekliyor…
Toprağın Oluşum Süreci
Toprak ana kayanın fiziksel ve kimyasal çözülmeyle ayrışması ile oluşur.
Fiziksel Çözülme (Mekanik)
Yıllık ya da günlük sıcaklık farklarının fazla olduğu yerlerde görülür. Sıcaklık farklarının fazla olduğu yerler karasal alanlardır. Fiziksel çözülmenin olduğu yerlerde toprak oluşumu yavaştır.
Fiziksel Çözülmenin Fazla Olduğu Yerler
– Çöller
– Karasal (Kurak ya da Yarı Kurak iklim bölgeleri)Fiziksel çözülmeye etki eden faktörler; Sıcaklık farkları, Buz çatlaması, Canlılar, Dış Kuvvetler
Kimyasal Çözülme
Nemve yağışın ve sıcaklığın fazla olduğu yerlerde görülür. Kimyasal çözülmenin fazla olduğu yerlerde toprak oluşumu hızlı olur.
Kimyasal Çözülmenin Fazla Olduğu Yerler
– Su, nem ve yağışın bol olduğu yerler
– Sıcak ve nemli iklim bölgeleri(Ekvator, Muson iklim kuşağı, Karadeniz iklim kuşağı vb.
– Kimyasal çözülmede sıcaklık ve yağışın dışında etkili olan bir diğer faktör ise çözünen kayacın türüdür. Bu yüzden su ile kolay çözünebilen karstik kayaçların (kalker, jips, kaya tuzu vb.) olduğu yerlerde kimyasal çözülme fazladır. Örneğin; Akdeniz bölgesi.
Toprak Oluşumunda Etkili Olan Faktörler
1. İklim
– Sıcaklık koşulları, nem ve yağış koşulları toprak oluşumunda etkilidir.
– Karadeniz ikliminde aşırı yağış olduğu için Kahverengi orman topraklarının görülmesi
– Yarı kurak bölgelerde tuzlu ve kireçli toprakların görülmesi
2. Yer şekilleri
– Yer şekilleri toprak oluşumunu erozyon, eğim ve engebe özellikleri ile etkiler.
– Eğim arttıkça erozyon artar ve toprak oluşumu zorlaşır.
– Eğimin az olduğu yerlerde toprak oluşumu daha kolay gerçekleşir. Toprak daha derin bir yapıya sahip olur.
3. Kayaçların özelliği
– Yumuşak ve çözülmeye dirençsiz kayaçlarda ayrışma daha çabuk olacağı için toprak oluşumu hızlanır.
– Çözülmeye dirençli topraklarda ayrışma daha geç olurve toprak oluşumu yavaşlar.
4. Canlılar
– Canlı kalıntıları toprağa karışarak toprağın organik madde bakımından zengin olmasını sağlar.
5. Zaman
– Normal koşullarda 1cm3 toprağın oluşması için 75 yıl zamana ihtiyaç vardır. Bu süre iklim ve kayaç özelliğine göre değişiklik gösterebilir
Toprak Katmanları
Oluşumunu tamamlamış bir toprak kesitinde yüzeyden derine doğru birbirinden farklı özellikler gösteren katmanlar vardır. Bu katmanlara horizon denir.
O (Organik Kat): Organik kalıntıların bulunduğu koyu renkli kattır.
A Horizonu: Genellikle koyu renkli olup humus gibi maddelerin biriktiği katmandır. Yıkanma katı da denir.
B Horizonu: Birikim katmanıdır. Bazen humus bazen kil, demir gibi maddeler birikir. Genellikle kahverengi renklidir.
C Horizonu: Ana kayanın ayrışması ile oluşur. Ana kayanın özelliğini taşır. Ayrışma katıda denir.
D Horizonu: Parçalanmamış haldeki kayadır. Ana kaya katıda denir.
