Fiil Nedir? Hakkında Kısaca Bilgi

Fiil Nedir? Fiil Hakkında Kısaca Bilgi (TDK), Fiil nedir, Fiil nasıl yazılır tdk, Fiil anlamı tdk, Fiil Hakkında Kısaca Bilgi,Terimleri Sözlüğü

Sizlere bu yazımızda –Fiil – kelimesi hakkında bilgi vereceğiz. 

Fiil  kelimesinin anlamı:

Fiil Dil ve Anlatım Terimi Olarak Fiil:
Olumlu veya olumsuz olarak çekimli durumda zaman kavramı taşıyan veya zaman kavramı ile birlikte kişi kavramı veren kelime, eylem.

Fiil Hukuk Terimi Olarak Fiil:
Eylem; hareket; edim; iş

Fiil Türkçe-Dil Bilgisi Terimi Olarak Fiil:
1. İş, davranış, olumlu veya olumsuz olarak çekimli durumlarda zaman kavramı taşıyan veya zaman kavramı yanında kişi kavramı veren kelime, eylem.

2. İş, hareket, oluş bildiren sözcüklere eylem (fiil) denir.

Türk Dil Kurumu’na göre Fiil  kelimesinin anlamı:

BİLİM VE SANAT TERİMLERİ SÖZLÜĞÜ

Dilbilim Terimleri Sözlüğü – 1949
fiil
Fransızca: verbe
Eylem, oluş veya durum veya bir kelime ile, süreç anlatan kelime.Yürümek, Düşünmek (EYLEM FİİLİ, V. d’action) ; Büyümek, Eskimek (OLUŞ FİİLİ, V. de devenir) ; Uyumak, Durmak (DURUM FİİLİ, V. d’état öu statif). Fiiller bu hallerden birisini anlatmakla birlikte kişi fikrini de seriyorsa TÜKEL FİİL (Verbum finitum), mastar veya ortaç gibi kişi fikri vermiyorsa TÜKELSİZ FİİL (Verbum infinitum) sayılır. Filler çatı bakımından şöylece ayrılır: I. Uyumak, Doğmak, Durmak gibi fiille anlatılan kavramın özneye münhasır kalarak başka bir konuya geçmediği GEÇİŞSİZ FİİLLER (Lâzım veya gayri müteaddi f., V. intransitifs ou neutres) ve bunlara karşı Görmek, Bakmak gibi fiille anlatılan kavramın özneyi aşarak başka konulara da geçtiği GEÇİŞLİ FİİLLER (Müteaddi f. V. à rection ou transitifs). II. Yazmak, Kırmak gibi öznesi gerçek olan ETKEN (Malûm, Actif) fiillerle bunlara karşı Yazılmak, Kırılmak gibi öznesi gerçek olmayıp gramerce Öyle sayılan EDİLGEN (Meçhul, Passif fiiller. III. Yazdırmak gibi öznesi doğrudan doğruya işin yapıcısı olmayıp herhangi bir şekilde o işe sebep durumunda olan ETTİRiMLİ (Malûmdan müteaddi, Factitif) fiillere karşı Pişirmek gibi öznesi eylemin yapıcısı durumunda olan OLDURUMLU (Lâzımdan müteaddi, Causatif) filler. IV. Çekişmek gibi öznelerinin kendi aralarında karşılıklı olarak hem özne hem nesne olduklarını anlatan KARŞILIKLI (Müşareketti, Réciproque ) fiiller. V. Uyumak, Doğmak gibi, geçişsiz olanlara karşı Yıkanmak, Çekilmek gibi aslında geçişli iken öznesi aynı zamanda nesne sayılan ÖZEDÖNÜSLÜ (Mütavaatlı, Réfléchi) fiiller, VI. Öznelerin bir işi birlikte yaptıklarını anlatan Uçuşmak, Gülüşmek gibi İŞTEŞLİK (V. de coopération) fiilleri. VII. “Buradan geçilmez’ sözünde olduğu gibi özensiz kullanılan fiiller. VIII. Şekilce başka anlamca başka çatıda olan ORTA (Moyen fiiler (bk. Orta). IX. Hem etken hem edilgen olarak kullanılan ORTAK DEĞERLİ (à valeur moyenne) fiiller: Hava bozdu (=bozuldu, Çiçekler açtı, (açıldı) gibi. Fiiller ayrıca şu bakımlardan da sınıflara ayrılırlar. 1. Çekimleri KURALLI (Régulier), KURALSIZ (irrégulier,9 EKSİKLİ (Défectif), TEK KİŞİLİ (Ünipersonnel : gerekmek gibi) veya KİŞİSİZ (Impersonnel) olan fiiller. 2. Bakmak, sevmek gibi İLKİNDEN FİİL (V. primaire ou non dénominati), Gülümsemek, Ellemek gibi TÜREME FİİL (V. secondaire) olanlar. 3. Gülümsemek, Gidebilmek gibi FİİLDEN (TÜREME) FİİL (V. déverbal ou déver-batif ) olanlara karşı Boyamak, Ellemek, Gözlemek, Azımsamak gibi İSİMDEN (TÜREME) FİİLLER (V. dénominal ou dénominatif). 4. İster ilkinden fiil, ister türeme fiil olsun bunların ilk kuruluş şekillerine UZAMASIZ, çatı değiştirmek üzere eklerle yapılan yeni şekillerine isé UZAMALI denir: Bakmak (uzamasız), Baktırmak, Bakılmak, Baktırılmak… (Uzamalı) gibi. 5. Etmek, Olmak, Görünmek gibi iyi etmek, iyi olmak, iyi görünmek tarzında ancak zarf görevinde bir isim veya sıfatla kullanılmağa ihtiyacı olan YÜKLEMLİK FİİLLER (V. attributifs ou prédicatifs). 6. Bu yüklemlik fiillerle yapılan BİLEŞİK FİİLLER (V. composé: îyi etmek, Güzel olmak gibi). 7. Kılmış çeşitleri ve karmaşık fiiller yapmak üzere başka fiillerin sonuna getirilen bilmek, vermek, yazmak gibi YARDIMCI FİİLLER bk. Kılınış). 8. Bunların yardı-miyle meydana getirilen KARMAŞIK FİİLLER ( V. complexe: bk. Karmaşık fiil), 9. Tahtayı delmek gibi GERÇEK NESNELİ (Affectif) ve Delik delmek gibi GÖRÜNÜRDE NESNELİ (effectif) olarak kullanılan fiiller. bk. İç nesne., 10. İmek (=être) (ve dilimizde bazen bunun geçişsiz şekli yerine kullanılan olmak) fiili, “Dün burada idim” ve “Yarın orada olacağım” söylemlerinde olduğu gibi varlık bildirdiği vakit VARLIK FİİLİ (V, substantif ), yüklemle yâni. “Dün hasta idim” tarzında kullanıldığı vakit; ise SALT veya SOYUT fiil (V. absolu ou abstrait) adiyle anılır; buna karşı bütün öteki fiiller İLİNEKLİ (Adjectif) ve SOMUT (Concret), ASIL (Proprement dit), GERÇEK (réel) ASTDEYİLİ (Connotatif) diye adlanır. 11. Fiiller ayrıca kılınış bakımından da türlü adlar alır,, bk. Kılmış.

Gramer Terimleri Sözlüğü – 2003
fiil
Türkçe: fiil, İngilizce: verb, Fransızca: verbe, Almanca: Verb, Verbum, Zeitwort
Bir kılışı, bir oluşu veya bir durumu anlatan; olumlu ve olumsuz şekillere girebilen kelime: yaz-, yazma-, koş-, koşma- (kılış), sarar-, büyü- (oluş), sus-, susma-, dur-, (durum) vb. Bunları söz içinde fiillerin ad biçimi olan mastarlar ile adlandırırız. Fiilleri nitelikleri bakımından kılış fiilleri, oluş fiilleri ve durum fiilleri diye sınıflandırmak mümkündür. Fiiller, gösterdikleri kılış ve oluşun söz içinde bir şahsı veya bir nesneyi etkileyip etkilememesi bakımından da geçişli ve geçişsiz diye sınıflandırılır: okumak, göndermek, bildirmek, pişmek, geçmek, büyümek gibi. Fiiller çeşitli çatı ekleri olarak aynı fiil kökünün farklı görünüşlerini sergileyen fiil tabanlarını oluştururlar. Buna göre de dönüşlü, edilgen, işteş, ettirgen gibi adlar alırlar: tutmak, tut-un-mak, tut-ul-mak, tut-uş-mak, tut-tur-mak vb. Zaman ve şahıs ekleri ile genişletilen fiiller bir kılış ve oluşu bitmiş, tamamlanmış duruma (verbum finitum) getirirler: ara-dı-m, bak-acak-sın, otur-uyor-lar gibi. Fiilleri yalnız başına fiil olup olmama özellikleri bakımından da asıl fiiller, yardımcı fiiller ve ek-fiil diye gruplandırabiliriz. bk. Yukarıda gösterilen fiil türlerine ve ayrıca çatı, fiil çekimi, fiil çekim eki.

Türk Dünyası Gramer Terimleri Kılavuzu – 1997
fiil
Azerbaycan Türkçesi: fe’l; Türkmen Türkçesi: iişlik; Gagauz Türkçesi: işlik; Özbek Türkçesi: fe’l; Uygur Türkçesi: peil; Tat:fiğıl’; Başkurt Türkçesi: qılım; Kmk: glagol ~ işlik; Krç.-Malk.: etim; Nogay Türkçesi: glagol;Kazak Türkçesi: etistik; Kırgız Türkçesi: etiş; Alt: glagol; Hakas Türkçesi: glagol; Tuva Türkçesi: kılıg sözü; Şor Türkçesi: glagol; Rusça: glagol

Zıt Anlamlı Kelimeler İçin Tıklayınız

Terimler Sözlüğü İçin Tıklayınız

Nasıl Yazılır Kelimeleri İçin Tıklayınız

Atasözleri ve Anlamları İçin Tıklayınız

Deyimlerin Anlamı ve Cümle İçinde Kullanımları İçin Tıklayınız