Eğretileme (İstiare) Nedir? Hakkında Kısaca Bilgi
Eğretileme (İstiare) Nedir? Eğretileme (İstiare) Hakkında Kısaca Bilgi (TDK), Eğretileme (İstiare) nedir, Eğretileme (İstiare) nasıl yazılır tdk, Eğretileme (İstiare) Anlamı tdk, Eğretileme (İstiare) Hakkında Kısaca Bilgi,Terimleri Sözlüğü
Sizlere bu yazımızda –Eğretileme (İstiare) – kelimesi hakkında bilgi vereceğiz.
Eğretileme (İstiare) kelimesinin anlamı:
Eğretileme (İstiare) Edebiyat Terimi Olarak Eğretileme (İstiare):
Bir benzetmede benzeyen veya benzetilenden biriyle yapılan söz sanatı.
Eğretileme (İstiare) Türkçe-Dil Bilgisi Terimi Olarak Eğretileme (İstiare):
Arapça bir sözcük olup “bir şeyi iğreti, ödünç alma” anlamındadır. Ya benzeyenle ya da benzetilenle yapılan benzetmedir.
Örnek :
Aslan gibi güçlü bir adamdı. (benzetme)
Soruyu doğru yanıtlayınca “Aslan be!” dedi. (eğretileme)
Türk Dil Kurumu’na göre Eğretileme (İstiare) kelimesinin anlamı:
BİLİM VE SANAT TERİMLERİ SÖZLÜĞÜ
Yazın Terimleri Sözlüğü – 1974
eğretileme
Türkçe: istiare, Fransızca: métaphore
Bir sözcüğün alışılmış anlamı dışında kalan bir anlamda kullanılması. Bu yazın sanatı üç yolda tanımlanır:. 1. Bir sözcüğün -benzetme ilgisiyle- başka bir sözcük yerine kullanılması. 2. Benzetme, ayırtılı değişmece. 3. Uzbenzetme, pekişik benzetme (teşbih-i beliğ) deki iki terimden birinin atılarak kısaltılmasıyla oluşan söz sanatı. Eğretileme öğeleri şunlardır: a. eğreti (eğretilenen): [es. t. müstear]: Eğretilemede asıl sözcüğün yerine kullanılan sözcük. b. eğretilik (kendisinden eğretilenen): [es. t. müstearün minh]: Eğretilemede eğretinin temeli olan söz. c. eğretili (kendisi için eğretilenen): [es. t. müstearün leh]: Eğretilemede, bir benzetme ilgisi kurmak için başka bir sözcükle anlatılan nesne, (“benzetmelik” durumundaki ve anlamındaki sözcük). ç. ipucu: [es. t. karine-i muayyine]: Tümcede bir eğretileme ayırtısı bulunduğunu belirtmeye yarayan sözcük. Ör. “Askerlerimiz kükre-yerek siperlerinden fırladı.” tümcesindeki kükreme sözcüğü. d. engelleyici ipucu (ayrıncalık): [es. t. karine-i mania]: Eğretilemede, başka anlamlara kaymayı engelleyen sözcük. Değişmeceli olarak kullanılan sözcüğün, gerçek anlama kaymasına engel olur. Eğretileme çeşitli yönlerden türlere ayrılır: I-a. açık eğretileme: [es. t. açık istiare, istiare-i musarraha]: Bir varlığı kendi adiyle değil, herhangi bakımdan benzetildiği başka bir nesnenin adiyle anma. Benzetmeliğin (kendisine benzetilenin) anlatımında kalıp, benzetilenin düşmesidir. “Aslan asker” uzbenzetmesi şöyle açık eğretileme olur: “Aslanlarımız sınırlarımızı bekliyor”. b. kapalı eğretileme: [es. t. kapalı istiare, istiare-i mekniye]: Uzbenzetmede benzetilenin anlatımda kalıp benzetmeliğin düşmesiyle kısalışıdır. Yukarıdaki uzbenzetme şu biçime girer: “Askerlerimiz kükreyerek siperlerinden fırladılar.” 2.. Eğretilenen sözcüklerin sayısına göre türler: teklik eğretileme: [es. t. istiare-i müfrede]: Bir tek sözcükle oluşan eğretileme. b. bileşik eğretileme: [es. t. istiare-i mürekkebe]: Birden çok sözcükle örülen eğretileme. c. yaygın eğretileme: [es. t. istiare-i temsiliye] bk. bileşik eğretileme. Ör: “Saman altından su yürütmek.”, “Ayağını yorganına göre uzat.” 3. Sözcük türlerine göre: a. temel eğretileme (adcıl eğretileme): [es. t. istiare-i asliye]: Eğretilenlerin ad soylu bir sözcük olduğu eğretileme. b. uydu eğretileme: [es. t. istiare-i tebaiyye]: Eğretilenlerin eylem ya da eymemsi bir sözcük olduğu eğretilme. 4. Açık eğretilemede, engelleyici ipucunun bulunup bulunmadığına göre: a. salt eğretileme: [es. t. istiare-i mutlaka, istiare-i musarraha-i mutlaka ]: Anlatımda engelleyici ipucunun bulunmadığı eğretileme. Ör: Yanımda bir aslan var. b. yalın eğretileme: [es. t. istiare-i mücerrede, istiare-i musarraha-i mücerrede]: Eğretilenen için, engelleyici ipucunun bulunduğu eğretileme. Ör: Yanımda silâhlı bir aslan var. c. pekitli eğretilme: [es. t. istiare-i müreşşaha, istiare-i musarraha-i müreşşaha]: Eğretilenin pekiştirici sözcüklerle nitelendiği eğretileme. Ör: Yanımda pençesi güçlü bir aslan var. 5. imgeletici eğretileme: [es. t. istiare-i tahyiliye]: İçinde ipucu bulunan kapalı eğretilemelere verilen ad. Ör: Küşcağız dertli derli ötüyordu. 6. Eğretilemeler, anlaşılma derecesine göre de çeşitlenir: a. saçık eğretileme: [es. t. istiare-i âmiye, istiare-i müptezele]: Herkesin kolayca yapabileceği eğretileme. b. seçkinsel eğreti lerne (yavlak eğretileme): [es. t. istiare-i hassiye, istiare-i garibe]: Ancak seçkinlerin anlayabileceği eğretileme. 7. Eğretilemede şu terimler de vardır: a. uyarlı (dengeli) eğretileme: [es. t. istiare-i vifakiye]: Eğretilikle eğretilenin bir kişide toplandığı eğretileme. Ör. Yoksulluk içinde kıvranmış bir kimse için: “Bütün varlığını yitirmişti; yeniden can buldu.” sözü gibi. Bu örnekte eğretilik “can”, eğretilen ise “zenginlik”tir. / b. sakalı eğretileme: [es. t. istiare-i temlihiye] c. alaylı eğretileme: [es. t. istiare-i tehekkümiye]: Alay için yapılan eğretileme. Ör. Korkak bir kimse için: “Aslan geliyor.” demek gibi. ç. ilgeci gizli benzetme: [es. t. teşbih-i muzmer-ül-edat]: Her eğretileme kısalmış bir benzetmedir. Bunun için eğretilemeye böyle de derler.
Zıt Anlamlı Kelimeler İçin Tıklayınız
Terimler Sözlüğü İçin Tıklayınız
Nasıl Yazılır Kelimeleri İçin Tıklayınız
Atasözleri ve Anlamları İçin Tıklayınız
Deyimlerin Anlamı ve Cümle İçinde Kullanımları İçin Tıklayınız
