Dünya’nın Şekli ve Hareketleri Konu Anlatımı

Coğrafya ayt konu anlatımı, coğrafya tyt konu anlatımı , coğrafya yks konu anlatımı… Merhaba arkadaşlar sizlere bu yazımızda Dünya’nın Şekli ve Hareketleri hakkında bilgi vereceğiz. Yazımızı okuyarak bilgi edinebilirsiniz.

Dünya’nın Şekli ve Hareketleri

• Dünya’nın Şekli
• Dünya’nın Hareketleri
• Dünya’nın Eksen Eğikliği

1. Dünya’nın Şekli

Dünya, kutuplardan hafifçe basık, Ekvator’dan şişkin kendine has bir şekle sahiptir. Buna geoit denir. Dünya’nın geoit şekli, kendi ekseni etrafında dönüşü sırasında oluşan, merkez kaç kuvvetiyle savrulması sonucu meydana gelmiştir.

Dünya’nın şeklinin sonuçları

– Ekvator’un uzunluğu tam bir meridyen dairesinin uzunluğundan daha fazladır.
– Ekvator yarıçapı, kutuplar yarıçapına göre 21 km daha uzundur.
– Dünya’nın şeklinden dolayı, güneş ışınları yeryüzüne farklı açılarla düşer.
– Sıcaklık dağılışını etkiler. Ekvator’dan kutuplara doğru gidildikçe sıcaklık değerleri düşer.
– Dünya’nın şeklinden dolayı, Dünya’nın bir yarısı karanlıkken diğer yarısı aydınlıktır. Aydınlanma çizgisi daire biçiminde olur. Buna aydınlanma çemberi de denir.
– Kutuplar, Dünya’nın merkezine (Ekvator’a göre) daha yakındır. Bunun sonucu olarak, yerçekimi Ekvator’da az, kutuplarda daha fazladır.
– Dünya’nın kendi ekseni etrafındaki dönüş hızı Ekvator’dan kutuplara gidildikçe azalır.
– Ekvator’dan kutuplara gidildikçe, paralel boyları ve meridyenler arası mesafe azalır.
– Dünya’nın şeklinden dolayı, harita çizimlerinde hatalar meydana gelir.
– Kutup yıldızının görünüm açısı bulunduğumuz yerin enlem derecesini verir.

2. Dünya’nın Hareketleri

Dünya’nın Kendi Ekseni Etrafında Dönmesi (Günlük Hareket)

Dünya Batıdan Doğuya doğru döner.

Çizgisel Hız : Ekvatordan kutuplara doğru azalır.
Açısal Hız : Her yerde aynıdır.( Bütün noktalar 360’lik dönüş yaparlar.)
Eksen : Dünya’yı 2 eşit parçaya bölen ve dünyanın tam merkezinden geçtiği varsayılan çizgidir.

– Gece gündüz birbirini takip eder.
– Güneş ışınlarının geliş açısı gün içinde değişir.
– Gölge boyu gün içinde değişir.
– Günlük sıcaklık farkları oluşur.(Günlük Basınç Farkları / Meltem Rüzgarları / Fiziksel(Mekanik) Çözünme oluşur.
– Yerel saat farkları oluşur.
– Alize , Batı Rüzgarları ve Kutup rüzgarları sapmalara uğrar.
– Kuzey Yarım Küre’de sağa , Güney Yarım Küre’de sola sapar.
– Dinamik Basınç kuşakları oluşur.

Dünya’nın Güneş Etrafında Dönmesi (Yıllık Hareket)

Dünya’nın güneş çevresine dönerken izlediği yola ”yörünge” denir.

– Dünya güneşin etrafındaki dönüşünü 365 gün 6 saatte tamamlar.6 saatlik fark 4 yılda 1 Şubat ayına eklenir.
– Yörünge ise Elips şeklindedir.

Yörünge’nin Elips Şeklinde Olmasının Sonuçları

– Dünya’nın Güneş’e olan uzaklığı yıl içinde değişir.
– Dünya’nın yörüngesinde Güneş’e en yakın olduğu (3 Ocak) duruma ”GÜNBERİ”, en uzak olduğu(4 Temmuz) duruma ” GÜNÖTE ” denir.
– Dünya güneşe yakınken hızlı,Güneş’ten uzakken yavaş döner.
– Mevsim süreleri eşit değildir.K.Y.K yaz mevsimi kış mevsiminden daha uzundur.Çünkü; Dünya yazın Güneş’ten uzaktır ve yavaş döner.Kışın yakındır ve hızlı döner.
– Sonbahar ekinoksuna 2 gün geç girilir.(23 Eylül)
– Şubat ayı 28 çeker.

3. Dünya’nın Eksen Eğikliği

Dünya’nın elips şeklindeki yörüngesinden geçen düzleme Ekliptik (yörünge) düzlemi, Ekvator’dan geçen düzleme ise Ekvator düzlemi denir.

Bu iki düzlem birbiriyle çakışmaz. Çünkü, Dünya’nın ekseni ekliptik düzleme tam dik değildir. Başka bir ifadeyle, Dünya ekseni ile ekliptik düzlemi arasında 66° 33’, Ekvator düzlemi ile ekliptik düzlemi arasında 23° 27’ lık bir açı vardır.

İşte yukarıda, Dünya’nın Güneş etrafındaki hareketinin sonuçlarında sayılanların asıl nedeni, Dünya’nın ekseninin eğik olmasıdır. Buradan, “Dünya’nın Güneş çevresinde dönüşünün sonuçları, eksen eğikliği ile birlikte ortaya çıkar” sonucunu çıkarabiliriz.

– Dünya ekseninin 23°27’ eğik oluşunun sonuçları şunlardır:
– Güneş ışınlarının yeryüzüne düşme açısı yıl boyunca değişir.
– Güneş’in doğuş ve batış saatleri ile yerleri değişir.
– Aydınlanma çemberinin sınırı mevsimlere göre değişir.
– Mevsimlerin oluşumuna neden olur.
– 21 Aralık’ta Güney Yarım Küre’nin, 21 Haziran’da ise, Kuzey Yarım Küre’nin Güneş’e daha dönük olmasına neden olur.
– Gece ile gündüz süreleri arasındaki farkın, Ekvator’dan kutuplara gidildikçe artmasına neden olur.
– Yıl içinde cisimlerin gölge uzunlukları değişir.
– Dönencelerin ve kutup dairelerinin sınırlarını belirleyerek, matematik iklim kuşaklarının oluşumuna neden olur.

TYT Coğrafya Konuları Konu Dağılımı için tıklayınız.

AYT Coğrafya Konuları Konu Dağılımı için tıklayınız.