Cümle Türleri (Cümlede Türler) Konu Anlatımı
Cümle Türleri (Cümlede Türler) Konu Anlatımı,Cümle Türleri (Cümlede Türler) Nedir, Cümle Türleri (Cümlede Türler) tyt, Cümle Türleri (Cümlede Türler) ayt, Cümle Türleri (Cümlede Türler) ile ilgili örnek, Sizlere bu yazımızda Cümle Türleri (Cümlede Türler) hakkında bilgi vereceğiz.
Cümle Türleri (Cümlede Türler)
- Anlamlarına Göre Cümleler
- Yükleminin Türüne Göre Cümleler
- Yüklemin Yerine Göre Cümleler
- Yapılarına Göre Cümleler
A. Anlamlarına Göre Cümleler
1. Olumlu Cümleler
Yüklemlerinde “-me,-ma,-mez,-maz, -siz” ya da “değil” ve “yok” sözcüklerinden biri bulunmayan cümlelerdir.
Dün akşam erkenden ödevlerini bitirmişti.
Bugün hava insanı şaşırtacak kadar güzel.
2. Olumsuz Cümleler
Yüklemlerinde “-me,-ma,-mez,-maz, -siz” ya da “değil” ve “yok” sözcüklerinden biri bulunan cümlelerdir.
Bu gibi sorunları bir türlü çözemiyor.
Evde yemeğe koyacak hiç bir şey yok.
Üzerlerinde cümleye olumsuzluk anlamı veren ögelerin olmadığı cümleler anlamca ve biçimce olumludur.
Derslerine düzenli çalışmayı bir görev edinmişti.
Üzerlerinde cümleye olumsuzluk anlamı veren ögelerin olmadığı cümleler anlamca ve biçimce olumsuzdur.
Arkadaş dediğin bir arayıp sormaz mı?
Ben bu konuyu anlamamış değilim.
Biçimce olumlu oldukları halde olumsuz anlam veren cümleler biçimce olumlu anlamca olumsuzdur.
Onu ne dün ne de bugün gördüm.
Bu çocuğa gel de inan.
3. Soru Cümleleri
Herhangi bir şeyi öğrenmek amacıyla oluşturulan cümlelerdir.
Saat şu anda tam olarak kaç?
Neden anlatılanları dinlemiyorsun?
Buraya gelmeyi düşünmüyor musunuz?
4. Ünlem Cümleleri
Seslenmeye ve çeşitli duyguları dile getirmeye yarayan cümlelerdir.
Hey, arkadaş beni de bekle!
Vay! Bu resmi sen mi yaptın!
B. Yüklemin Türüne (Soyuna) Göre Cümleler
1. Ad Cümleleri
Yüklemleri ek eylem almış ad ya da ad soylu sözcüklerden oluşan cümlelerdir.
Hayatın onun için tek anlamı var.
İnsanlara hoşgörülü davranmak, önemli bir sorumluluktur.
2. Eylem Cümleleri
Yüklemi çekimli eylemlerden oluşan cümlelerdir.
Çoğumuz hayatın anlamını sorgulayıp duruyoruz.
Bugünlerde onun için ne yaptıysam bir türlü bunda başarılı olamadım.
C. Yüklemin Yerine Göre Cümleler
1. Kurallı (Düz) Cümleler
Yüklemi sonda bulunan cümlelerdir.
Romanda konu, içerik kadar önemli bir öğedir.
Romanında, insanların sürekli değişen hayatlarını anlatıyor.
2. Devrik Cümleler
Yüklemi sonda bulunmayan cümlelerdir.
Son derece etkileyici bir metindir, o aydın eleştirisi.
Anlamıştı insanların her zaman çıkarları doğrultusunda hareket ettiğini.
D. Yapılarına Göre Cümleler
1. Basit Cümleler
Tek yüklemi bulunanı yan yargısı olmayan cümlelerdir.
Yazar, romanlarında insanın çevreyle ilişkisini ele almıştır.
Bugün hava insanları bunaltıyordu.
2. Birleşik Cümleler
Bir temel cümlesi ve ona bağlı bir ya da birden çok yan cümlesi olan cümlelerdir.
2.1. Girişik Birleşik Cümleler
Yan cümlesi ya da cümleleri eylemsilerle kurulmuş olan cümlelerdir. Yan cümle temel cümlenin herhangi bir öğesidir.
Gençlerin neyi ne kadar sorguladığını görmezden gelemeyiz.
Tabloyu satın alan kişiyi tanımadığım için onun hakkında hiçbir şey söyleyemem.
2.2. Şart (Koşul) Cümleleri
Yan cümlesi koşul kip eki”-se” ile kurulmuş cümlelerdir.
Neyi niçin aradığını önceden bilemiyorsan hiçbir yerde, hiçbir şeyi bulamazsın.
İnsanların sabırlı olmasını istiyorsan sen de daha sabırlı olmayı öğren.
2.3. “Ki” Bağlaçlı Birleşik Cümleler
Yan cümlesi “-ki” bağlacıyla kurulmuş cümlelerdir.
İtiraf etmeliyim ki kitabı elime aldığımda hiç de öykü okuyacak psikolojide hissetmiyordum kendimi.
Düzenli çalıştı ki başarılı oldu.
2.4. İç İçeri Birleşik Cümleler
Bir cümlenin bir başka cümlenin içinde yer almasıyla oluşan cümlelerdir.
“Sen resimlerimi çocukluğunun İstanbul’unu hatırlattığı için seviyorsun.” der bazen bana Ara Güler tuhaf bir alınganlıkla.
3. Sıralı Cümleler
Birbirlerinden virgül ya da noktalı virgülle ayrılmış cümlelerdir.
Dört yaşındaki Maya, oturma odasında daireler çizerek koşuyor, koşarken anlamsız sesler çıkararak bağırıyordu.
Kirleniyoruz, kirletiyoruz, masumiyetimizi kaybediyoruz.
4. Bağlı Cümleler
Birbirlerine bağlaçlarla bağlanmış cümlelerdir.
Aydınları koruyan biri değilim ama önemseyen biriyim.
5. Eksiltili (Kesik) Cümleler
5.1. Yüklemsiz Eksiltili Cümleler
Tamamlanması okuyucuya bırakılmış cümlelerdir.
5.2. Dilekli eksiltili Cümleler
Dilek – şart kip eki “-se ” den sonraki bölümünün tamamlanması okuyucuya bırakılmış cümlelerdir.
O küçük çocuk bana bir kere gülse…
Ona karşı hatalarını düzeltirse…
5.3. “Ki” Bağlaçlı Eksiltili Cümleler
“Ki” bağlacından sonraki bölümünün tamamlanması okuyucuya bırakılmış cümlelerdir.
O kadar cahilce konuşulup yazılıp çiziliyor ki..
Hayatta kendini mutlu edecek o kadar güzel günler yaşamış ki…
Öyle insanlar vardır ki…
