Işık – Aydınlanma – Gölge Konu Anlatımı
Fizik ayt konu anlatımı, Fizik tyt konu anlatımı , Fizik yks konu anlatımı… Merhaba arkadaşlar sizlere bu yazımızda Işık – Aydınlanma – Gölge hakkında bilgi vereceğiz. Yazımızı okuyarak bilgi edinebilirsiniz..
Işık – Aydınlanma – Gölge
- Işık Nedir? Nasıl Oluşur?
- Aydınlanma Nedir? Nasıl Oluşur?
- Gölge Nedir?
Işık Nedir? Nasıl Oluşur?
Işık radyo dalgalarından gama ışınlarına kadar değişen elektromanyetik spektrumun bir parçasıdır. Gözümüz bu spektrumun görünür ışık dediğimiz sadece7000 A ile 4000 A dalgaboy’a ait kısmını görür. Saniyede 3.108 m yol alan ışık tarih süreci içinde ilk önce dalga yapısında olduğu bilim adamlarınca yorumlanmıştı. Ancak 19.yy ikinci yarısından sonra modern fiziğin gelişmesiyle ışığın tanecik karakterli olduğu savunuldu. Nitekim yapılan bazı deneyler ışığın dalga karakterinde olduğunu ortaya koyarken, bazı deneylerde tanecikli yapıda olduğunu destekliyordu. Son süreçte varılan sonuç ışığın, hem dalga hem de tanecikli özelliği gösteren foton adı verilen çok küçük enerji paketçiklerinden oluştuğu yönündedir.
Aydınlanma Nedir? Nasıl Oluşur?
Aydınlanma ışık kaynaklarından çıkan fotonların bir yüzeyde oluşturduğu etkisidir. Yüzeye düşen foton miktarı aydınlanmanın ölçüsünü belirler. Ortamdaki foton miktarı artıkça çok aydınlık oldu veya ortamdaki foton miktarı azaldıkça loş (aydınlık miktarının azlığı anlamına gelen) oldu diyebiliriz.
Aydınlanma miktarı direk foton sayısıyla orantılı olduğu ortaya çıkmaktadır.
Işık Şiddeti: Işık bir enerji biçimidir. Bir kaynaktan birim zamanda yayılan ışık enerjisine o kaynağın ışık şiddeti denir.
Birimi candela (cd) dir. Plâtinin ergime sıcaklığında (1760 °C) bulunan siyah bir cismin 1 cm2 lik yüzeyinin, kendisine dik olan bir doğrultuda verdiği ışık şiddetinin 1/160 değerine 1 candela denir.
Işık Akısı (Φ): Bir kaynaktan birim zamanda çıkan ışık miktarına denir. Birimi lümen (lm) dir.
Yarıçapı”r” olan bir kürenin iç yüzey alanı 4πr2 dir. Yarıçapı r = 1 m olan kürenin merkezindeki 1 cd şiddetindeki ışık kaynağının yayacağı toplam ışık akısı 4π lümendir.”Ι” şiddetindeki ışık kaynağının yayacağı toplam ışık akısı ise; “Ф = 4πI” şeklinde ifade edilir.
Birim yüzeye dik olarak düşen ışık akısına aydınlanma şiddeti denir. Aydınlanma şiddeti E sembolü ile gösterilir ve SI’da birimi lüks (lx)’tür. Aydınlanma şiddetinin matematiksel modeli E = Ф/A olarak yazılır. Aydınlanma şiddeti;
– Yüzeyin ışık kaynağına olan uzaklığının karesi ile ters orantılıdır.
– Kaynağın ışık şiddeti ile doğru orantılıdır.
– Yüzeye gelen ışığın yüzey normali ile yaptığı açının kosinüsü (cosα )ile doğru orantılıdır.
– Buna göre aydınlanma şiddeti matematiksel olarak
E = I /d2 . cosα şeklinde yazılır.
Gölge Nedir?
Maddeler ışığı geçirmelerine göre üçe ayrılır:
Saydam maddeler: Cam, su, hava gibi üzerine düşen ışığı tamamen geçiren maddelerdir.
Yarı saydam maddeler: Buzlu cam, yağlı kâğıt ve naylon gibi üzerine düşen ışığın bir kısmını geçirip bir kısmını soğuran yansıtan maddelerdir.
Saydam olmayan maddeler: Tahta, beton ve metal levha gibi üzerine düşen ışığı hiç geçirmeyen (opak) maddelerdir.
Işık doğrular boyunca yayılırken bir engelle karşılaşırsa engelin arkasında gölgesi oluşur.
– Işık kaynağı noktasal ve engel opak madde ise oluşan gölge tam karanlıktır ve bu gölgeye tam gölge adı verilir.
– Küresel bir ışık kaynağından ya da iki noktasal kaynaktan çıkan ışınlar ve opak cisim üzerine geldiğinde hem
tam gölge hem de yarı karanlık bölge oluşur. Bu yarı karanlık bölgeye yarı gölge adı verilir.
Işığı hiç geçirmeyen maddelere ise saydam olmayan ya da opak maddeler denir. Demir ve tahta opak maddedir. Opak maddelerin arkasında kalan nesneler görülmez.
İğne ucu kalınlığında olduğu kabul edilen ya da iğne ucu kalınlığında bir delikten sızıp geldiği kabul edilen ışık kaynaklarına noktasal ışık kaynakları denir. Belirli bir çapı olan el feneri ve araba farı gibi ışık kaynaklarına noktasal olmayan ışık kaynakları denir.
Işığın opak cisimler üzerine düşerek, cisimlerin arka taraflarında oluşturduğu karanlık alana gölge denir.
Hiç bir ışık kaynağından ışınların ulaşmadığı bölgeye tam gölge denir. Bütün ışık kaynaklarından ışınların ulaştığı bölgelere aydınlık denir.
Işık kaynaklarından bazılarından ışık alan bazılarından ışık alamayan bölgelere yarı gölge denir. Yarı gölgeler, kendi içinde ışık alma miktarına göre, aydınlığa ya da tam gölgeye yakın tonlarda olabilir.
