9. Sınıf Sitoplazma ve Organelleri 4 Konu Anlatımı

Hücre, canlıların temel yapı ve işlev birimidir. Hücre içinde çeşitli yaşamsal faaliyetlerin gerçekleştiği sitoplazma ve bu faaliyetleri yürüten organeller bulunur.

Sentrozom

Sentrozom, hayvan hücrelerinde ve bazı ilkel bitki hücrelerinde bulunan, hücre bölünmesinde görevli bir organeldir. Zarsız bir organeldir ve içinde iki adet sentriyol bulundurur. Hücre bölünmesi sırasında iğ ipliklerini oluşturarak kromozomların hareketini sağlar.

Sentrozomun Yapısı ve Özellikleri

✅ Zarsız bir organeldir.
✅ İçinde iki adet sentriyol bulunur.
✅ Mikrotübüllerden oluşur ve hücre iskeleti ile bağlantılıdır.
✅ Ökaryot hayvan hücrelerinde bulunur, ancak yüksek yapılı bitki hücrelerinde bulunmaz.
✅ Hücre bölünmesi sırasında iğ ipliklerini oluşturarak kromozomların hareketini sağlar.

Sentrozomun Görevleri

✅ Hücre bölünmesi sırasında iğ ipliklerini oluşturarak kromozomları çeker.
✅ Hücre iskeleti ve hücre şeklinin korunmasında rol oynar.
✅ Sil ve kamçı oluşumunda görev alır (örneğin, sperm hücresinin kamçısı).
✅ Sitoplazma içindeki organellerin düzenli dağılmasını sağlar.

Sentrozomun Hücre Bölünmesindeki Rolü

Mitoz ve mayoz bölünmede önemli bir görev üstlenir.

– Hücre bölünmesi başladığında, sentriyoller kendini eşleyerek iki kutba çekilir.
– İğ iplikleri oluşur ve kromozomlar hücrenin ortasına dizilir.
– İğ iplikleri kardeş kromatitleri zıt kutuplara çeker, böylece yeni hücrelerin kromozomları eşit olur.

Sentrozomun Bulunduğu ve Bulunmadığı Hücreler

✅ Hayvan hücrelerinde bulunur.
✅ Bazı ilkel bitki hücrelerinde (yosunlar, eğrelti otları) bulunur.

Gelişmiş bitki hücrelerinde bulunmaz (çünkü bitki hücreleri hücre duvarına sahiptir ve hücre bölünmesi farklı bir mekanizma ile gerçekleşir).