Bu yazımızda sizlere LGS Fen Bilimleri konusu olan aynı zamanda  8. sınıf konuları arasında yer alan  Mutasyon ve Modifikasyon hakkında bilgilendireceğiz.

Mutasyon ve Modifikasyon

• Mutasyon
• Modifikasyon

Mutasyon

DNA üzerinde meydana gelen ani değişikliklere mutasyon denir. DNA’nın yapısında meydana gelen bu değişiklik canlıda farklı özelliklerin ortaya çıkmasına neden olur.

DNA’nın yapısının değişmesi, DNA’nın işleyişini değiştirir, bu da farklı özellikte canlılar meydana getirir.

Mutasyona sebep olan etmenlere mutajen denir. Radyasyon, ultraviyole ışınlar, X ışınları, radyoaktif maddeler, bazı kimyasal maddeler ve ilaçlar, virüsler mutajendir.

Mutasyonlar sonucu meydan gelen farklılıkların hepsi kalıtsal değildir. Eşeyli üreyen canlının vücut hücrelerinde gerçekleşen mutasyonlar sadece o canlıyı etkilerken, üreme hücrelerindeki mutasyonlar gelecek nesillere de aktarılmaktadır.

DNA’da meydana gelen mutasyonlar
♦Bazı nükleotidlerin kaybolması mutasyona neden olabilir.
♦DNA’nın parçasının koparak kaybolabilir.
♦DNA kendini eşlerken üzerindeki bilginin değişebilir.

Mutasyona sebep olan faktörler
♦Zararlı ışınlar (X ışını, gama ışını morötesi (ultraviyole) ışınlar)
♦Kimyasal maddeler ( Katkı maddeleri, cıva, ilaçlar (Antibiyotik vb.), DDT)
♦Aşırı sıcaklık (Ateşli hastalık, sıcak ortamda fazla bulunma)
♦Alkol, uyuşturucu ve sigara içindeki katran
♦Asitlik (pH derecesi)

Mutasyonun Özellikleri
♦Mutasyon vücut hücresinde meydana geldiğinde yalnızca o canlıyı ilgilendirir, sonraki nesle aktarılmaz. (Eşeyli üreyen canlılar için)
♦Üreme hücrelerinde meydana gelen mutasyon sonraki nesle aktarılır, canlıya etki etmez.
♦Üreme hücrelerinde meydana gelen mutasyon kalıtsal çeşitlilik sağlar.
♦Mutasyonlar yararlı ve zararlı olabilir. Bitki tohumlarının fazla olması, çekirdeksiz üzüm yararlı mutasyona örnek verilebilir.
♦Yararlı mutasyonlar canlının yaşama ve üreme şansını artırırken, zararlı mutasyonlar canlının yaşama ve üreme şansını azaltır.
♦Mutasyonların büyük bir kısmı zararlıdır, öldürücü olabilir.

Modifikasyon

Çevre etkisiyle vücut hücrelerinde meydana gelen ve kalıtsal olmayan değişikliklere modifikasyon denir. Modifikasyon da genlerin yapısında değişiklik meydana gelmez, genlerin işleyişi değişir.

Modifikasyona sebep olan faktörler

Sıcaklık: Himalaya tavşanlarında kürk rengi beyazdır. Eğer tüyler kazınarak buraya buz parçası konursa çıkan tüyler siyah olur. Çuha çiçeği 30-35ºC sıcaklıkta beyaz çiçek, 15-20ºC sıcaklıkta kırmızı renkli çiçek açar.

Besin: Dişi arılar arı sütü ile beslenirse kraliçe arı, çiçek tozu (polen) ile beslenirse işçi arılar oluşur.
Nemli yerde yetişen bitkiler daha iyi gelişirken, kurak yerde yetişen bitkiler fazla gelişemez.

Işık: Bitkiler ışık almadıkları zaman klorofil oluşmaz, beyaz renkli (Albino) bitki oluşur.
İnsan derisinin yazın fazla ışık aldığında bronzlaşır.

Toprak: Ortanca çiçekleri asitli toprakta kırmızı, bazik toprakta mavi çiçek açar.

Basınç: Karahindiba bitkisi dağda yetişirse kısa boylu, ovada yetişirse uzun boylu olur.

Spor yapan insanların kaslı olması fakat çocuklarının kaslı doğmaması,
Tek yumurta ikizlerinden iyi beslenen daha fazla gelişirken diğerinin cılız kalması,

Modifikasyonun Özellikleri
♦Modifikasyonlar dölden döle (nesilden nesile) aktarılmaz.
♦Modifikasyonların bir kısmı şartlar düzeldiğinde tekrar eski halini alabilir.

LGS Fen Bilimleri için Tıklayınız