6. Sınıf Sinir Sistemi Konu Anlatımı
Vücudumuzda gerçekleşen olayların düzenli, birbiriyle uyumlu ve sorunsuz olması, sinir sistemi ile iç
salgı bezlerinin oluşturduğu denetleyici ve düzenleyici sistem tarafından sağlanır Sinir Sistemi nedir?, Sinir Sistemi nelerden oluşur?
Sinir Sistemi
Vücudumuzda gerçekleşen olayların düzenli, birbiriyle uyumlu ve sorunsuz olması, sinir sistemi ile iç salgı bezlerinin oluşturduğu denetleyici ve düzenleyici sistem tarafından sağlanır.
Sinir sistemimizi oluşturan yapı ve organlar, merkezî ve çevresel sinir sistemi olmak üzere iki kısımda incelenir
- Merkezî Sinir Sistemi
-Beyin
-Omurilik - Çevresel Sinir sistemi
Merkezî Sinir Sistemi
Merkezî sinir sistemi, vücudumuza dağılan sinirlerin doğrudan ya da dolaylı olarak bağlı oldukları merkezdir. Vücudun içinden ve dışından gelen bilgilen beyin ve omurilik tarafından değerlendirilir.
Beyin
– Duyu organlarını kontrol eder, gelen bilgileri değerlendirir ve ne yapılması gerektiğini bildirir.
– Hormonların salgılanmasını kontrol eder.
– Konuşma ve istemli hareketlerin gerçekleşmesini sağlar.
– Kan basıncını ayarlar.
– Vücut sıcaklığını ayarlar.
– Susama ve acıkmayı kontrol eder.
– Vücudun duruşunu düzenler.
– Hayal kurma, irade ve hatırlama gibi etkinlikleri kontrol eder.
– Uyku, uyanıklık durumlarını kontrol eder.
Beynin bölümleri olarak değerlendirilen beyincik ve omurilik soğanı aslında ayrı birer organdır.
Beyincik: Beyincik, beynin arka alt kısmında yer alır ve bu organın üzeri girintili çıkıntılıdır. Vücudumuzun bazı doku ve organlarından gelen bilgileri değerlendirerek kas hareketlerini düzenler ve vücudumuzun dengesini sağlar. Beyincik, ayrıca kol ve bacaklarımızdaki kasların birbiriyle uyumlu çalışmasında beyne yardım ederek hareketlerimizin dengeli olmasını sağlar.
Omurilik Soğanı: Beynin bölümlerinden bir diğeri olan omurilik soğanı, beynin arkasında ve beyinciğin altında yer alır. Omuriliğin devamı şeklinde görülür ve yapısı beyne benzemez. Omurilik soğanı, omurilik ile beyin arasındaki sinirlerin geçtiği yerdir. Omurilik soğanı, solunum, dolaşım, sindirim ve üreme gibi işlevlerden sorumlu iç organların yönetimini sağlayan merkezleri içermektedir. Ayrıca öksürme, hapşırma, yutkunma, kusma gibi olayları kontrol eder.
Omurilik
Merkezî sinir sisteminde görevli diğer bir yapı da omuriliktir. Omurilik, omur kemiklerinin üst üste gelmesiyle oluşan kanalda bulunur.
Omuriliğin iki önemli görevi vardır: Vücudun reflekslerini kontrol etmek, çevresel sinir sistemi ile beyin arasında bağlantı kurmak.
Refleks: Çevrede oluşan ve canlıyı etkileyen değişimlere neden olan etkenler uyaran, bazı uyaranlara
karşı vücudumuzun gösterdiği ani, hızlı, istemsiz tepkiler ise refleks olarak adlandırılır.
İnsanda omurilik tarafından kontrol edilen reflekse; mum alevine tutulan parmağın geri çekilmesi, diz kapağına vurulduğunda ayağın uzatılması, yüksek ışıkta göz bebeğinin küçülmesi ya da az ışıkta büyümesi gibi birçok davranış örnek verilebilir.
Çevresel Sinir Sistemi
Çevresel sinir sistemi, beyin ve omuriliği vücudun diğer organlarına bağlayan sinirlerden oluşur. Beyin,
baştaki duyu organlarına, kaslara ve iç salgı bezlerine sinirler aracılığı ile bağlanır.
Sinirlerimiz; beyin ve omuriliğimizden çıkarak deri, kas, diş ve kemiklerimizin içi dâhil olmak üzere
vücudumuzun her yerine dağılır.
– Sinirler, vücudumuzdaki ve çevredeki uyaranlar tarafından aldıkları uyarı mesajlarını beynimizdeki ilgili bölüme iletir.
– Beynimiz, gelen bilgiyi değerlendirerek cevap oluşturur ve bu cevabı gerekli yapı ve organlara sinirlerimiz aracılığı
ile yeniden iletir.
Sinirlerimizin bilgi taşıma özelliği sayesinde, çevremizde ve vücudumuzda meydana gelen değişimler hakkında bilgi
ediniriz.
