6. Sınıf İskelet Sistemi Konu Anlatımı
6. sınıf Fen Bilgisi dersinde, iskelet sistemini tanıyacak ve yapısını detaylı bir şekilde inceleyeceğiz. İskeletin bölümleri, kemiklerin özellikleri, eklemler ve iskeletin sağlığımız üzerindeki önemi hakkında bilgi edineceğiz. Ayrıca, iskelet sisteminin nasıl çalıştığını ve sağlıklı bir iskelet için neler yapmamız gerektiğini öğrenerek, vücudumuzun temel yapı taşlarını daha iyi anlayacağız.
İskelet Sistemi
Kemikler, kıkırdak ve eklemler ile birlikte vücudun dik durmasını ve hareketini sağlayan bütüne iskelet sistemi denir.
İskelet;
– Vücudun dik durmasını sağlar.
– İç organları dış etkilerden korur.
– Kan hücreleri üretir.
– Kalsiyum ve fosfor gibi mineralleri depolar.
– İç organlara ve kaslara tutunma yüzeyi sağlar.
– Vücuda genel şeklini verir.
– Kasların yardımıyla vücudun hareket etmesini sağlar.
Kemikler
Gelişimini tamamlamış bir insanın iskeletinde ortalama 206 tane kemik bulur. Bu kemikler yapıları ve şekillerine göre 3 grupta incelenir;
- Kısa kemikler
- Uzun kemikler
- Yassı kemikler
Uzun kemikler: Kol ve bacaklarda bulunan, uzunluğu kalınlığından fazla olan, silindir şeklindeki kemiklerdir.Uç kısımlarındaki şişkin bölgelere baş, iki baş kısım arasındaki bölgeye ise gövde adı verilir. Baş kısımlarının dışı sert kemik doku, içi süngerimsi kemik doku yapısındadır. Süngerimsi kemik dokunun içindeki boşluklarda kan hücrelerinin üretildiği kırmızı kemik iliği bulunur.
Gövdede sert kemik doku bulunur. Gövdenin ortasındaki boşlukta ise sarı kemik iliği yer alır. Uzun kemiğin baş kısmı ile gövdesi arasında, kemiğin boyuna uzamasını sağlayan kıkırdak doku yapısında epifiz plağı denilen büyüme bölgesi bulunur. Bu kıkırdak yapı 19-23 yaşından sonra kemikleşir ve kemiğin boyuna uzaması durur. İnsanlarda boydaki uzamanın sınırlı olmasının nedeni budur.
Kısa Kemikler: Omurgada, el ve ayak bileklerinde bulunur. Sarı ilik kanalı bulunmaz. Yaklaşık olarak eni boyu ve kalınlığı eşit olan kemiklerdir.
Yassı Kemikler: Göğüs, kafatası, kürek ve kaburga kemiklerinden ibarettir. Yassı kemiklerde sarı ilik kanalı bulunmaz. Bu tip kemiklerde süngerimsi kemik dokusu sıkı kemik dokusundan fazladır. Eni ve boyu fazla kalınlığı çok az olan kemiklerdir.
Yassı ve kısa kemiklerin süngerimsi dokuları içinde uzun kemiklerin baş kısmında olduğu gibi alyuvarların yapımını sağlayan kırmızı kemik iliği bulunur.
Eklemler
Vücudun hareketini sağlayan yapılardır. Kemiklerin birleşim yerlerinde bulunur. 3 çeşit eklem vardır.
Bunlar;
- Oynar eklemler
- Oynamaz eklemler
- Yarı oynar eklemler
Oynar eklemler: Vücudun dönebilmesini, esneyebilmesini ve bükülmesini sağlayan eklemlerdir. Oynar eklemlerin bağlı bulunduğu kemiklerin ara kısımları eklem sıvısı ile doludur. Kol ve bacaklar, çene kemiği arasında yer alan eklemler bir ekleme örnektir.
Yarı oynar eklemler: Hareket yeteneği sınırlı olan, az hareket edebilen eklem türüdür. Omurgayı oluşturan omur kemikleri arasında omur eklemleri bulunur. Bu eklem yarı oynar ekleme örnektir. Öne doğru eğilme, esneme
hareketlerini sağlar.
Oynamaz eklemler: Hareket yeteneği olmayan, sıkı sıkıya bağlanmış kemiklerde yer alan eklemlerdir. Kafatası bu eklem türüne örnektir.
Kıkırdak
Kemiklerin uç kısmında bulunan beyaz renkli düz ve kaygan olan yapıya denir.
-Eklem yerlerindeki kemiklerin birbirine sürtünüp aşınmasını önler.
-Eklem yerlerindeki kemiklerin hareketini kolaylaştırır.
-Bulunduğu yere şekil verir.
-Ayrıca kıkırdak kemiklerin boyuna uzamasını da sağlar ve bizler de bu sayede uzamış oluruz.
