6. Sınıf Bileşke Kuvvet Konu Anlatımı
6. sınıf Fen Bilgisi dersinde, bileşke kuvvetin ne olduğunu ve nasıl hesaplandığını öğreneceğiz. Kuvvetlerin yönleri, büyüklükleri ve bunların nasıl toplandığı hakkında bilgi edinecek; aynı zamanda bileşke kuvvetin etkilerini keşfedeceğiz. Kuvvetlerin birbirleriyle nasıl etkileştiğini anlamak, fiziksel olayları daha iyi yorumlamamıza yardımcı olacak.
Bileşke Kuvvet
Kuvvet Nedir?
Bir cismi hareket ettirebilen, durdurabilen şeklini ve yönünü değiştirebilen etkiye denir. Kuvvetin özellikleri; büyüklük, doğrultu, yön olmak üzere içe ayrılır.
Kuvvetin SEMBOLÜ “F” dir. Kuvvetin BİRİMİ “N” (Newton) dur. Kuvvet “dinamometre” ile ölçülür.
Bir cisme kuvvet uygulandığında, uygulanan kuvvetin nasıl bir etki oluşturacağını bilmek için kuvvetin büyüklüğünün bilinmesi gerekmektedir. Tek başına büyüklük yeterli bir bilgi olmadığından doğrultusu ve yönü de bilinmelidir. Her 3 özellik aynı anda bilindiğinde kuvvetin etkisi hakkında geçerli bir yorum yapılabilir.
Bileşke Kuvvet Nedir?
Kuvvetlerin cisim üzerinde bıraktığı ortak etkiye bileşke kuvvet denir. Bileşke kuvvet net kuvvet olarak da adlandırılır. Bileşke kuvvet; iki ya da daha fazla kuvvetin yaptığı etkiyi tek başına yapabilen kuvvettir. Bileşke kuvvet R harfi ile gösterilir. Aynı doğrultudaki kuvvetlerin iki farklı bileşkesi vardır.
Aynı doğrultulu aynı yönlü kuvvetlerin bileşkesi
Arabayı itme ve köpeklerin kızak çekmesi gibi durumlarda cisimlere uygulanan kuvvetler aynı doğrultuda ve aynı yöndedir.
Bir cisim üzerine aynı doğrultu ve aynı yönde etki eden kuvvetlerin bileşkesi, bu kuvvetlerin toplamı kadardır. Bileşke kuvvet de diğer kuvvetlerle aynı doğrultuda ve aynı yöndedir.
Aynı doğrultulu zıt yönlü kuvvetlerin bileşkesi
Halat çekme oyununda grupların birbirlerine uyguladığı kuvvetler aynı doğrultuda zıt yönlü kuvvetlerdir.
Doğrultuları aynı, yönleri zıt olan kuvvetlere zıt yönlü kuvvetler denir. İki zıt yönlü kuvvetin bileşkesi hesaplanırken büyük kuvvetten küçük kuvvet çıkarılır. Bu durumda bileşke kuvvet büyük kuvvet yönündedir ve büyük kuvvetten daha küçüktür. İkiden daha fazla kuvvet söz konusu olduğunda ise önce aynı yönlü kuvvetler toplanır ve daha sonra büyük değerden küçük değer çıkarılır.
