5. Sınıf Ay’ın Hareketleri ve Evreleri Konu Anlatımı
Dünya ve Ay arasındaki hareket ilişkisine bağlı olarak Ay’ın evrelerinin meydana geldiğini açıkladık.5. Sınıf Ay’ın Hareketleri ve Evreleri Konu Anlatımı, 5. Sınıf Ay’ın Hareketleri ve Evreleri Konu Anlatımı
Ay’ın Hareketleri ve Evreleri
Tüm gök cisimlerinde olduğu gibi Ay’ın da belirli hareketleri vardır. Ay, kendi ekseni etrafında dönme hareketi yaparken Dünya etrafında da dolanma hareketi yapmaktadır. Ay’ın kendi ekseni etrafındaki bir tam dönüşü için geçen süre ile Dünya etrafındaki bir tam turu için geçen süre, aynıdır. Bu süre, yaklaşık 27 gündür.
Güneş saati, zaman ölçümünde kullanılan en eski araçlar arasındadır. Benzer şekilde, Güneş ve Ay’ın hareketlerinden yola çıkılarak takvimler geliştirilmiştir. Dünya’nın Güneş etrafındaki dolanma hareketine göre oluşturulan takvime “miladi takvim” denir. Ay’ın Dünya etrafındaki dolanma hareketine göre oluşturulan takvime de “hicri takvim” ya da “kamerî (ay) takvim” denir.
Ülkemizde her ne kadar miladi takvim kullanılıyor olsa da takvimlerimizde kameri takvim bilgisi de yer almaktadır. Çünkü ülkemizde yaşayan insanların büyük çoğunluğu İslam inanışına sahiptir. İslam dininde önemli gün ve geceler kamerî takvime göre kutlanmaktadır.
Ayın Evreleri
Ay’ın tamamını, bazen yarısını, bazen de çok az bir kısmını görürüz. Gökyüzünde Ay’ın bu durumuna Ay’ın evreleri denir.
Yeni ay evresi: Ay, Dünya ile Güneş arasında kalacak şekilde aynı doğrultuda sıralandıklarında, Güneş’ten gelen ışınlar, Ay’ın arka yüzeyini yani Dünya’dan gözlemlenemeyen yüzeyini aydınlatır. Ay’ın Dünya’ya bakan yüzeyi, Güneş’ten hiç ışık alamadığı için karanlık gözükür. Kısacası Ay, gökyüzünde gözlemlenmez. Bu evreye, Ay’ın yeni ay evresi denir.
İlk dördün: Ay bu konumdayken Güneş, Ay’ın her zamanki gibi yarısını aydınlatır. Ancak aydınlanan kısmın yarısı Ay’ın Dünya’ya bakmayan öbür yüzünde olduğu için Dünya yüzeyinden, Ay’ın tüm yüzey alanının dörtte biri görülür. Bu nedenle bu evreye ilk dördün denir.
Dolunay: Ay’ın, Dünya’nın ve Güneş’in aynı doğrultuda olduğu zaman gerçekleşen evredir. Ay bu konumdayken Güneş’in aydınlattığı tüm yüzey, Dünya’ya dönüktür. Bu nedenle Ay, tam bir daire şeklinde görülmektedir. Bu evreye dolunay evresi denir.
Son dördün: İlk dördün evresinde olduğu gibi Güneş, Ay’ın bize bakan yüzeyinin yarısını yani tüm yüzeyin dörtte birini aydınlatmış olarak görünür. Dünya yüzeyindeki bir kişi, ilk dördün evresinde Ay’ın sol tarafını aydınlatılmış olarak görürken son dördün evresinde kendisine göre Ay’ın sağ tarafını aydınlık olarak görür. Bu evre, dolunay evresinden bir hafta sonra meydana gelir.
